Trận Hạ Lào 1971 – chiến dịch Lam Sơn 719 : sự thất bại của chỉ huy Việt Nam Cộng Hòa

Trận Hạ Lào 1971 hay chiến dịch Lam Sơn 719 là cuộc hành quân đánh sang Lào dọc theo đường 9 của quân đội Việt Nam Cộng Hòa nên còn gọi là trận đường 9 Nam Lào nhằm cắt đứt con đường mòn Hồ Chí Minh. Cuộc hành quân này là một thất bại nặng nề mà nhiều người đánh giá là do sự chỉ huy kém cỏi của bộ chỉ huy Việt Nam Cộng Hòa

Đường 9 nối từ thị trấn Đông Hà chạy từ Đông sang Tây, qua các vùng Cam Lộ, Hương Hóa, Lao Bảo để cuối cùng đến căn cứ Khe Sanh với tiền đồn Làng Vây sát biên giới Việt – Lào. Sau khi vượt biên giới, trong khoảng cách khoảng 40km, đường 9 đi dọc sông Tchépone và liên tục cắt ngang các tuyến đường nhỏ thuộc đường mòn Hồ Chí Minh. Hệ thống tuyến đường Hồ Chí Minh là hệ thống dày đặc các con đường nhỏ, đường mòn nhằm vận chuyển lương thực, vũ khí, …. chi viện cho chiến trường miền Nam. Các tuyến đường này tập trung tại thị trấn Tchépone cách biến giới Việt Lào khoảng 42km. Do đó, mục tiêu chính của cuộc hành quân Lam Sơn 719 chính là cắt đứt đường mòn Hồ Chí Minh, chiếm giữ thị trấn Tchépone nhằm mục đích khiến quân đội Giải Phóng Miền Nam bị thiếu thốn, kém sức chiến đấu hoặc dẫn đến tan rã làm lợi cho phía Việt Nam Cộng Hòa trong các cuộc đàm phán

Hoạch định chiến lược

Trận đánh tết Mậu Thân 1968 hay còn gọi là cuộc tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 gây thiệt hại nặng nề cho cả phía. Đến năm 1970, cuộc Hành quân sang Campuchia 1970 hay còn gọi là cuộc Xâm lấn Campuchia 1970 đã phá vỡ nhiều kho tàng, hệ thống cơ sở hạ tầng của quân Giải Phóng nơi đây, nhiều cơ quan, bộ chỉ huy của chiến khu C, chiến khu Du, Trung Ương Cục Miền Nam đóng dọc biên giới và trong vùng lãnh thổ Campuchia bị phá hủy. Từ đó, phía Việt Nam Cộng Hòa quyết định 1 cuộc tấn công mạnh sang Lào nhằm bóp ngẹt đường mòn Hồ Chí Minh từ nơi bắt đầu vào miền Nam Việt Nam

Theo kế hoạch hành quân trận Hạ Lào 1971 lấy đường 9 làm trục tiến quân và chia làm phía Bắc, Trung Tâm và phía Nam. Cánh quân trung tâm dọc theo đường 9 sẽ là lực lượng thiết giáp thuộc Lữ Đoàn 1 Thiết Kỵ với nhiệm vụ chiếm Bản Đông với tên quân sự là căn cứ A Lưới làm bàn đạp sau đó sẽ tiến lên Sê Pôn. Phía Nam đường 9 sẽ do lực lượng sư đoàn 1 bộ binh che chắn và phía Bắc là khu vực hoạt động của Nhảy Dù và Biệt Động Quân. Thủy Quân Lục Chiến đóng vai trò lực lượng trừ bị

Quân đội Việt Nam Cộng Hòa sẽ tập trung trang thiết bị tại Khe Sanh và Phú Lộc, sau đó tổ chức các hướng tiến quân. Giai đoạn thứ nhất của cuộc hành quân khai diễn đúng ngày 8 tháng 2. Hai Tiểu Đoàn 39, 21 và Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn I Biệt Động Quân kết hợp cùng Tiểu Đoàn 2, 3 Dù và Bộ Chỉ Huy Lữ Đoàn III Dù do Đại Tá Nguyễn Văn Thọ chỉ huy được trực thăng vận xuống chiếm đóng, thiết lập, trấn giữ những căn cứ hỏa lực từ bắc xuống nam, tả ngạn sông Tchépone, nơi các cao điểm được đặt tên: Ranger North (39BĐQ); Ranger South (21BĐQ); Căn cứ hỏa lực 31 (TĐ3ND); Căn cứ hỏa lực 30 (TĐ2ND) để bảo vệ mặt bắc trục tiến quân trung phong trên Đường số 9. Từ căn cứ Hàm Nghi, đông Khe Sanh, Lữ Đoàn I Thiết Kỵ (đặt thuộc quyền hành quân Bộ Tư Lệnh SĐ Dù) có Tiểu Đoàn 8 Dù tùng thiết theo đường bộ tiến tới Bản Đông, tên quân sự: Căn cứ A Lưới, do Tiểu Đoàn 9 và pháo binh Dù thiết lập căn cứ hỏa lực; Căn cứ Béta (Bravo), hay Bắc Bình do Tiểu Đoàn 1 Dù (sau nầy tăng cường TĐ7 Dù), bộ chỉ huy Lữ Đoàn I Dù chỉ huy tổng quát cánh quân nầỵ

Sư Đoàn I Bộ Binh chịu trách nhiệm tiến quân dọc phía Nam Đường 9, hữu ngạn sông Tchépone, sẽ được trực thăng vận các tiểu đoàn cơ hữu vào vùng, thiết lập các căn cứ hỏa lực Hotel, Don, Delta và Delta1 để bảo vệ cạnh sườn phía Nam của trục tiến quân trung tâm 

Quân đội Mỹ lúc này do tướng Abrams đã thay thế tướng Westmoreland chỉ huy từ giữa năm 1968. Tướng Abrams đã sử dụng chiến lược “Chiếm và giữ” để thay thế chiến lược “Tìm và Diệt” vốn làm tổn hao nhiều sinh mạng binh lính Mỹ đồng thời thúc đẩy mạnh quá trình giao nhiều nhiệm vụ chiến đấu cho binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa để quân Mỹ rút dần về nước. Và do hiệp định Cooper-Church Amendment, bộ binh Mỹ và cố vấn Mỹ không được tiến qua Lào do đó, trong trận Hạ Lào 1971, quân đội Mỹ không tham chiến trên bộ mà chỉ yểm trợ hỏa lực bằng Không Quân và tiếp tế 

Toàn bộ chiến dịch đặt dưới quyền chỉ huy của Trung tướng Hoàng Xuân Lãm và quân đội Mỹ dưới quyền Trung Tướng James W. Sutherland, Tư Lệnh Quân Đoàn XXIV, chịu trách nhiệm không, pháo yểm và tiếp liệu cho chiến dịch với hậu cần ở Đông Hà, Ái Tử, Quảng Trị, Đà Nẵng

Trước trận Hạ Lào 1971, quân đội Mỹ đã mở chiến dịch Dewey Canyon II – Operation Dewey Canyon II với lực lượng thuộc lữ đoàn 1, sư đoàn 5 bộ binh Mỹ nhằm càn quét các khu vực dọc biên giới và chung quanh Khe Sanh. Sau đó, khoảng 9.000 binh sĩ Mỹ, pháo tầm xa, … được triển khai đến Khe Sanh và các căn cứ chung quanh để hỗ trợ cho cuộc tấn công vào Hạ Lào. Lữ đoàn 45 công binh Mỹ chịu trách nhiệm sửa chữa lại các con đường dẫn đến biên giới Lào Việt

Về yểm trợ bộ binh, tiếp tế, tải thương… được giao cho sư đoàn 101 Không Vận Mỹ. Sư đoàn có được tăng cường thêm 4 đại đội trực thăng tấn công, 2 đại đội trực thăng tấn công – hộ tống, 2 tiểu đoàn trực thăng vận tải, 1 tiểu đoàn trực thăng trang bị rócket ngoài lực lượng cơ bản của sư đoàn là 3 phi đoàn trực thăng với 3 tiểu đoàn trực thăng các loại. Toàn bộ lực lượng bao gồm hơn 600 trực thăng đảm nhận yểm trợ hỏa lực, tải thương, tiếp tế, …. cho lực lượng trên bộ

 

Xem tiếp : Trận Hạ Lào 1971 – chiến dịch Lam Sơn 719 : sự thất bại của chỉ huy Việt Nam Cộng Hòa – P2