Cuộc hành quân Tailwind – Operaion Tailwind là chuyến hành quân xâm nhập bí mật vào miền nam nước Lào do một đại đội lực lượng biệt kích Mỹ Hatchet Force dưới quyền sĩ quan lực lượng đặc biệt Mỹ chỉ huy, đảm trách. Cuộc hành quân kéo dài hai ngày từ 11 đến 13 tháng Chín năm 1970, nhằm đánh lạc hướng của địch, cho quân đội Hoàng Gia Lào tạo áp lực lên quân đội chính quy Bắc Việt đang ở trên đất Lào.
Cuối năm 1970, người Hoa Kỳ vẫn có những hoạt động bí mật ở bên Lào. Hành quân Gauntlet với nhiều tiểu đoàn thuộc quân đội Hoàng Gia Lào tấn công, tiếp cứu Paksong, và vùng cao nguyên chiến lược Boloven đang thất bại. Một cú điện thoại gọi đến cho đơn vị SOG ở Saigon, yêu cầu đưa một đơn vị bí mật vào gần khu vực Chavane nhằm phá rối sự phòng thủ của quân đội Bắc Việt. Đại tá John Sadler nhận lời, mặc dầu chưa có toán biệt kích SOG nào được lệnh xâm nhập sâu vào đất Lào (chỉ trong khu vực hành quân Prairie Fire). Đúng vậy, mục tiêu nằm sâu 30 cây số trong đất Lào, ngoài khu vực “được phép” hành quân của đơn vị SOG.
Nhiệm vụ này được trao cho bộ chỉ huy Trung (CCC) trên Kontum, đưa ba trung đội thuộc đại đội B Hatchet Force, có hai toán “Path Finder” (tìm hướng di chuyển) thuộc Không Lực Hoa Kỳ đi theo vào mục tiêu. Đại đội Hatchet Force được đưa vào mục tiêu Tango-1, cách Chavane 18 cây số về hướng đông lúc 111245Z (nhóm ngày giờ, đã mã hóa) trong tháng Chín năm 1970. Trong đơn vị có 16 quân nhân Hoa Kỳ, và 120 binh sĩ người Thượng dưới quyền chỉ huy của đại úy Eugene McCarley, được trực thăng đưa đi từ căn cứ hành quân tiền phương Dak To đến bãi đáp trong một thung lũng gần Chavane. Hợp đoàn trực thăng gồm ba chiếc CH-53 Sea Stallion của TQLC/HK và 12 trực thăng võ trang Cobra bay theo yểm trợ, đưa đại đội xung kích Hatchet Force vào mục tiêu. Nhiệm vụ của đại đội là dò thám cấp đơn vị (cả đại đội) để thâu thập tin tức tình báo, và để đánh lạc hướng địch quân, trợ giúp hành quân Gauntlet do cơ quan CAS (tình báo CIA ngụy trang) ở bên Lào tổ chức
Hai mươi phút sau khi toán “Path Finder” (dò thám đường) 12 người được trực thăng UH-1 đưa vào an ninh bãi đáp, đại đội xung kích Hatchet Force được ba trực thăng CH-53 đưa đến bãi đáp (Điểm 1, Point 1). Hai trực thăng UH-1 đưa toán “Path Finder” vào bãi đáp dễ dàng, nhưng khi chiếc CH-53 đầu tiên chở lực lượng biệt kích Hatchet Force vào cách bãi đáp chừng 5 phút bay, bị súng nhỏ của địch bắn lên, nhưng không gây tổn thất. Hai binh sĩ Thượng và viên trung sĩ thường vụ trung đội 1 nhìn qua cửa sổ trực thăng, trông thấy 3 chiến xa hạng trung do Nga Sô chế tạo, và hai xe vận tải 2 tấn rưỡi di chuyển trên đường 966 theo hướng đông bắc. Khu vực bãi đáp đã được thả bom Cluster dọn dẹp trước khi đổ quân. Cả ba trực thăng CH-53 đều bị bắn súng nhỏ nhưng không thấy có súng phòng không của địch trong khu vực.
Đại đội Lực Lượng Biệt Kích Hatchet Force di chuyển theo hướng tây bắc khoảng 600 thước, toán quân đi đầu thuộc trung đội 1 tìm thấy một căn chòi của địch tại (Điểm 2, Point 2), chứa hơn 200 hỏa tiễn 140 ly. Hai tiểu đội còn lại của trung đội được lệnh lục soát rộng ra hai bên trục tiến quân, khám phá ra thêm 8 căn chòi khác, chứa tổng cộng:
- 500 hỏa tiễn 122 ly
- 300 quả đạn súng RPG-2 B-40.
- 12.500 viên đạn súng trường.
- 40 xe đạp.
- 300 quả đạn súng cối 82 ly.
- 2.000 viện đạn pháo phòng không 23 ly.
Trong thời gian này, Lực lượng biệt kích Hatchet Force nghe được tiếng súng báo hiệu của địch và tiếng chuông điện thoại. Chuyên viên chất nổ gắn chất nổ với dây cháy chậm mười ba phút để phá hủy các kho chứa đạn dược của địch. Đại đội tiếp tục di chuyển lên hướng bắc, sau đó nghe hai tiếng nổ lớn phá hủy các kho chứa đạn của địch quân. Phi cơ quan sát FAC nhìn thấy đám cháy và điều động phi tuần phản lực thả bom trên các nhà kho để tiêu hủy nặng nề hơn.
Đại đội chạm súng nhẹ với một đơn vị nhỏ địch tại tọa độ (Điểm 2, Point 2), rồi tiếp tục di chuyển đến vị trí đóng quân đêm (Điểm 4, Point 4). Không có chạm súng với địch trong đêm. Sáng hôm sau ngày N+1, đại đội chuẩn bị di chuyển, nghe tiếng động cơ thiết vận xa của địch (có lẽ trông thấy ngày hôm trước) di chuyển từ bắc xuống nam trên đường 966. Lực lượng biệt kích Mỹ định tiêu diệt hai thiết vận xa của địch bằng vũ khí chống chiến xa (M-72), nhưng đơn vị đang ở trong khu vực điạ thế bùn lầy, sự quan sát không được rõ, nên tránh né.
Tại (Điểm 5, Point 5), một đơn vị địch khoảng 40 người chạm súng với toán quân tiền phương của đại đội. Địch quân xử dụng đủ loại vũ khí, AK-47, B-40 và súng cối. Phi cơ lên yểm trợ thả bom, đẩy lui địch quân sau gần một tiếng đồng hồ chiến đấu. Sau đó đại đội di chuyển khoảng 500 thước về hướng đông nam, đến một hố bom lớn, chuẩn bị bãi đáp trực thăng.
Địch quân tấn công thêm lần nữa, kéo dài khoảng hai tiếng đồng hồ, làm cho đại đội trưởng (đại úy McCarley) bị thương, một trung úy, trung sĩ thường vụ, một y tá, và năm tiểu đội trưởng (người Hoa Kỳ) bị thương. Tuy nhiên vấn đề thời tiết xấu trực thăng không vào tản thương được. Địch quân tấn công quấy rối lực lượng biệt kích Hatchet Force suốt đêm, làm cho một tiểu đội trưởng bị thương.
Ngày N+2, 13 tháng Chín, đại đội được lệnh di chuyển đến một bãi đáp khác để trực thăng di tản hai người bị thương nặng. Đại đội xung kích di chuyển đến (Điểm 9, Point 9), bố trí, đốn những cây cao, an ninh bãi đáp. Đến 12:15 phút, một trực thăng CH-53 đến di tản thương binh, nhưng không đáp xuống được, đuôi trực thăng chém vào một cành cây, rồi bị trúng đạn B-40, rơi xuống cách (Điểm 10, Point 10) khoảng ba cây số về hướng đông bắc. Tất cả phi hành đoàn được chiếc phụ bay theo (chase) đáp xuống cứu.
Đại đội được lệnh di chuyển, tìm một bãi đáp khác (thương binh vẫn chưa được di tản). Đơn vị di chuyển được khoảng 350 thước, bị hai tiểu đội địch bắn quấy rối tại tọa độ (Điểm 11, Point 11). Trung đội 1 đuổi hai tiểu đội của địch bỏ chạy, đại đội Hatchet Force tìm được một bãi đáp khác tại (Điểm 12, Point 12) lúc 2:00 giờ chiều. Trung đội 1 quay trở lại, bảo vệ đoạn hậu cho đại đội.
Thời tiết trở nên xấu, trực thăng không thể bay vào di tản thương binh. Lực lượng biệt kích Hatchet Force di chuyển đến (Điểm 13, Point 13), bố trí phòng thủ đêm. Sáng hôm sau, ngày N+3, đại đội di chuyển tìm một bãi đáp khác. Tất cả quân nhân Hoa Kỳ đã bị thương nhẹ, bốn biệt kích quân người Thượng bị nặng. Mọi quân nhân trong đơn vị đã hết nước uống, tinh thần xuống thấp. Đại đội di chuyển ra khỏi vị trí đóng quân đêm được 600 thước bị địch bắn tiểu liên AK-47 và B-40. Hai tiểu đội được điều động lên tấn công, và lần này địch quân không bỏ chạy, nằm lại bắn cầm chừng. Điều này chứng tỏ địch quân trong toán bảo vệ một căn cứ hay kho hàng dấu kín trong rừng. Đại đội cho lệnh tấn công, làm cho địch phải bỏ chạy. Lục soát khu vực, khám phá ra một binh trạm cấp tiểu đoàn tại (Điểm 15, Point 15).
Lục soát căn cứ của địch, tìm thấy nhiều tài liệu quan trọng. Sau đó xử dụng khói trắng đánh dấu mục tiêu cho phi cơ chiến lược oanh kích, phá hủy binh trạm của địch
Trong buổi sáng ngày thứ ba, sau khi vào vùng hành quân, đơn vị Lực Lượng Biệt Kích Hatchet Force tấn công một vị trí giết 54 địch quân. Sĩ quan trong đại đội băn khoăn, tại sao lính Bắc Việt không bỏ chạy? Sau đó họ khám phá ra một một hầm sâu mười hai thước dưới mặt đất, bên trong chứa rất nhiều bản đồ, tài liệu. Đó là bộ chỉ huy đơn vị tiếp vận của Bắc Việt trên đuờng 165 trên nước Lào. Sau đó lực lượng biệt kích Hatchet Force tìm cách rút lui ra khỏi khu vực hành quân trở về Kontum. Sợ địch quân đuổi theo, đại úy McCarley cho trực thăng vào bốc từng trung đội, tại ba bãi đáp khác nhau. Đại đội biệt kích Hatchet Force tổn thất: 3 binh sĩ Thượng tử trận, 33 bị thương, tất cả 16 quân nhân Hoa Kỳ đều bị thương.
Thiếu tá John L. Plaster soạn thảo cùng bản tường trình hành quân do trung úy Robert Van Buskirk biên soạn gửi lên cho đại tướng Creighton Abrams, tư lệnh quân lực Hoa Kỳ tại Việt Nam (thay thế tướng William Westmoreland), sau cuộc hành quân Tailwind
