Pháo cao xạ 37mm là vũ khí phòng không chủ yếu và vô cùng lợi hại của quân Giải Phóng từ thời chống Pháp cho đến kháng chiến chống Mỹ trong chiến tranh Việt Nam
Năm 1935, Liên xô đã mua 1 số pháo Bofors 25 mm model 1933 của Thụy Điển và dựa trên mẫu này, sau 1 thời gian nghiên cứu đã chế tạo thành công kiểu pháo 37mm và đặt tên là pháo cao xạ 37mm M1939 (61-K)
Trong chiến tranh Việt Nam, từ những năm 1950, Trung Quốc đã viện trợ khá nhiều súng máy DSHK 12,7mm và pháo cao xạ 37 ly này. Đến ngày 1 tháng 4 năm 1953, Việt Nam thành lập trung đoàn 367 pháo cao xạ được thành lập với chủ lực là những khẩu pháo cao xạ 37mm 61-K. Đến đầu những năm 1954, Việt Nam đã có hỏa lực phòng không đáng kể với 8 tiểu đoàn phòng không gồm 500 súng máy phòng không 12,7mm và 6 tiểu đoàn pháo cao xạ 61-K 37mm
Trong trận đánh Điện Biên Phủ, Quân Giải Phóng Việt Nam đã sử dụng chiến thuật hỏa lực phòng không nhiều tầng, kết hợp giữa súng máy 12,7mm DSHK tầm thấp và pháo cao xạ 37mm tầm cao khống chế toàn bộ bầu trời trên căn cứ Điện Biên Phủ góp phần làm tê liệt đường không khiến Pháp thất bại ở trận đánh này
Đến thời kỳ chống Mỹ, Bên cạnh tên lửa SAM-2, Việt Nam tiếp tục nhận những khẩu pháo cao xạ 37mm 61-K được cải tiến từ Liên Xô và 1 số khẩu cải tiến pháo cao xạ 37mm có 2 nòng từ Trung Quốc là mẫu 37mm 65-K. Tạo nên rừng cao xạ phòng thủ đặc biệt là trên bầu trời Hà Nội và dọc theo tuyến đường mòn Hồ Chí Minh. Đánh trả ác liệt các đợt không kích của không quân Mỹ. Trong trận đánh Khe Sanh 1968, lưới phòng không đã khống chế sân bay Khe Sanh và các ngọn đồi phòng thủ chung quanh khiến Mỹ phải đau đầu và vạch các kế hoạch tiếp tế. Trong đó ưu tiên là áp chế hệ thống pháo cao xạ chung quanh và chiến dịch tiếp tế mang tên Chiến Dịch Đàn Ngỗng – Operation Gaggle . Đến năm 1971 trong trận đánh Hạ Lào 1971 còn gọi là cuộc Hành Quân Lam Sơn 719, quân VNCH lẫn không quân Mỹ đã bị lưới phòng không cao xạ dày đặc bắn hỏng và bắn rơi rất nhiều trực thăng khiến quân Mỹ lẫn VNCH phải thốt lên : “Hạ Lào không phải khu vườn hoa”
Đến năm 1972, Việt Nam tiếp tục nhận những khẩu pháo phòng không mạnh hơn là pháo phòng không 57mm và tên lửa vác vai SA-7. Tuy nhiên, pháo cao xạ 37mm vẫn là vũ khí phòng không chủ lực và phổ biến hơn
Ưu điểm của pháo cao xạ 37mm M1939 đó là dễ sử dụng, khi cần, có thể hạ thấp nòng bắn các mục tiêu trên mặt đất. Sau khi Giải Phóng Miền Nam, quân đội Việt Nam vẫn còn tiếp tục sử dụng các khẩu pháo 37mm M1939 61-K này
Thông số kỹ thuật :
- Cỡ nòng 37mm
- Số lượng nòng : 1- 2 nòng
- Trọng lượng : 2.100Kg
- Chiều dài : 5.5m
- Chiều rộng : 1.79m
- Chiều cao : 2.11m
- Góc bắn : -5o – +85o
- Tốc độ bắn : 80 phát / phút
- Tầm bắn cao nhất : 6.700m
- Tầm bắn cao hiệu quả : 3.000m
- Kíp chiến đấu : 8 người
