Quân lực Việt Nam Cộng Hòa những ngày cuối cùng : Giám đốc CIA William Colby – P2

Quân lực Việt Nam Cộng Hòa trong những ngày cuối cùng chứng kiến sự kỳ lạ, những đơn vị được cho là mạnh lại tan rã nhanh chóng, những đơn vị khá yếu lại chiến đấu rất tốt : Giám đốc CIA William Colby 

Bộ Tổng tham mưu của Nam Việt Nam tuy tán thành kế hoạch của người Mỹ vào ngày 1/4/1975 nhưng họ lại cố tình lờ đi các khoản chính yếu. Trong khi người Mỹ khuyến cáo nên nhập các tiểu đoàn tân lập vào với các sư đoàn hiện hữu thì họ lại tái lập trọn vẹn nhiều trung đoàn và nhiều lữ đoàn từng bị tan tác tại phía bắc của VNCH.

Những trung đoàn và lữ đoàn ấy được coi như những đơn vị tác chiến độc lập. Bộ tham mưu của các đơn vị ấy đều yếu kém, nhiều khi còn không thực hiện đủ quân số nữa nhưng Bộ Tổng tham mưu vẫn cứ tung các đơn vị ấy ra mặt trận. Kết quả rất đáng buồn. Ví dụ như trung đoàn 4 của sư đoàn 2 Bộ binh mới ra quân sau khi tái lập thì lại bị QGP đánh bại tan nát một lần nữa.

Phòng tùy viên quân sự của sứ quán Mỹ tại Sài Gòn tìm được lời giải thích trong sự thụ động và ù lì của Bộ Tổng tham mưu của Nam Việt Nam. Lời giải thích ấy nằm trong sự im lặng mà Nguyễn Văn Thiệu đã có ngay từ trước khi có cuộc triệt thoái cao nguyên và sự tan rã hỗn loạn tại miền Trung. Sau khi la lối rằng sẽ giữ Huế bằng mọi giá, rồi lại bỏ Huế, Thiệu càng ngày càng tách xa quần chúng miền Nam Việt Nam.

Trước những lời kêu gọi nên từ chức và trước những tin đồn đảo chánh, Thiệu tiếp tục đàn áp báo chí, bắt bớ những người mà Thiệu gọi là “âm mưu đảo chánh”, rồi hứa sẽ lập một “nội các chiến tranh”. Nhưng Thiệu không hề làm gì để có sự hậu thuẫn mạnh mẽ của dân chúng và cũng chẳng làm gì để có sự lãnh đạo hữu hiệu cho miền Nam về chính trị và về quân sự. Cho đến phút chót, Thiệu vẫn còn khư khư bám lấy cái ảo tưởng điên rồ là dầu sao thì rồi người Mỹ cũng sẽ tới để cứu vớt Thiệu.

Trong khi gặp tướng Weyard, Thiệu cứ nhắc lại lời yêu cầu Mỹ giúp thêm viện trợ. Thiệu không có một phút nào chịu nhận trách nhiệm của mình về sự sụp đổ ở cao nguyên và tan rã ở miền Trung. Có lúc Thiệu còn đưa vào mặt Weyard lá thư của Nixon hứa sẽ can thiệp mạnh nếu QGP vi phạm thỏa hiệp ngưng bắn Paris. Khi tướng Weyard nói rõ cho Thiệu biết đừng nên nghĩ tới việc nước Mỹ tái can thiệp trực tiếp vào vấn đề Việt Nam nữa thì Thiệu tiếp tục yêu cầu nước Mỹ cho thêm đồ trang bị mới và đồ tiếp tế mới.

Đại sứ Mỹ Martin cũng mắc bệnh ngủ mơ như Thiệu, vì Martin cũng bày tỏ trước nơi công cộng rằng quốc hội Mỹ sẽ cho thêm viện trợ nhưng trong thâm tâm, Martin không lạc quan như bề ngoài của chính mình.

Nhiều viên chức khác của sứ quán Mỹ tại Sài Gòn có cái nhìn thực tế và bị quan hơn nhiều. Trong hai lần liền, phụ trách tình báo cho phòng tùy viên quân sự Mỹ tại Sài Gòn là đại tá William Le Gro nói thẳng cho tướng Weyard biết rằng “dầu cho có thêm viện trợ đi nữa thì cũng đã quá trễ rồi”.

Le Gro cho rằng con đường duy nhất để chặn QGP là gửi máy bay Mỹ tới Việt Nam và ngay cả sự gửi máy bay Mỹ trở lại cũng không bảo đảm rằng sẽ thành công. Vì không những QGP đã tăng cường các đơn vị tại Quân khu III của VNCH, mà người ta còn thấy những phi đạn SA-2, hình dạng như điếu xì gà được bố trí tại tỉnh Phước Long ở phía tây bắc Sài Gòn.

Ngày 31/3/1975, trong một bản tường trình viết, Le Gro kết luận rằng: “Nếu không có thêm sự yểm trợ về vật chất và về chính trị, cũng như sự dùng đến không lực chiến lược của nước Mỹ thì sự bại trận chắc chắn sẽ xảy ra trong vòng 90 ngày tới”.

Hai ngày sau đó, giám đốc CIA ở Việt Nam là trung tá William Colby đưa ra một hình ảnh tiên đoán cũng ảm đạm như vậy: “Cán cân lực lượng bây giờ đã dứt khoát ngã về phía có lợi cho QGP. Tiến trình sụp đổ và chủ bại đang diễn ra có thể sẽ không thể nào trở ngược lại được và sự mau lẹ đưa tới sự sụp đổ của chính phủ Nam Việt Nam, cũng như sự sụp đổ về ý chí của chính phủ ấy”. Colby đã tiên đoán như thế khi lên tiếng trước Nhóm hành động đặc biệt tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn.

Đến đây thì người ta chứng kiến sự sụp đổ của mặt trận Duyên Hải, bắt đầu bằng sự thất thủ Nha Trang. Điều ngạc nhiên là trong quân lực Việt Nam Cộng Hòa vào những ngày cuối cùng, trong khi rất nhiều đơn vị khác của quân lực VNCH tan rã mà chưa có giao tranh thì sư đoàn 22 Bộ binh VNCH tại mặt trận nam Đà Nẵng cầm cự khá dai dẳng. Trong quân lực VNCH, sư đoàn 22 Bộ binh chỉ được đánh giá là “một sư đoàn tầm thường”. Trong cuộc tấn công của QGP vào mùa hè năm 1972, sư đoàn 22 bảo vệ Kontum và sư đoàn ấy bị QGP đè bẹp ngay từ sớm vì họ bất hạnh có một viên tư lệnh tồi.

Tại mặt trận Bình Định năm 1975, sư đoàn 22 phản ứng rất tự nhiên, như thể đó là hoạt động hàng ngày của họ. Người ta cần phải nhớ là lúc ấy, binh sĩ của sư đoàn 22 rất dễ bị lôi cuốn bởi khuynh hướng chủ bại phát sinh từ sự sụp đổ tinh thần sau cuộc triệt thoái cao nguyên và sự bỏ Huế, nhất là bởi khuynh hướng “hãy cứ bỏ chạy đã rồi sau đó, muốn ra sao thì ra”. Đã không bỏ chạy, không tan rã, sư đoàn 22 còn cầm cự trước nhiều đợt tấn công của QGP.

Lúc ấy, sư đoàn 22 đang trấn giữ một vị trí có tầm quan trọng chiến lược là đèo Bình Khê. Mãi đến khi sư đoàn 22 bị chết và bị thương đến hơn 2/3 quân số của cả sư đoàn thì các QGP mới qua được đèo Bình Khê để tới Qui Nhơn.

Xem lại : Những ngày cuối của quân lực Việt Nam Cộng Hòa : Giám đốc CIA William Colby – P1