Sai lầm của xe tăng quân Giải Phóng ở trận An Lộc năm 1972 được thiếu tá Robert E. Kelso ghi nhận, phân tích và làm tài liệu giảng dạy tại trường Đại Học Ohio năm 1973
Quân Bắc Việt tấn công An Lộc với lực lượng bộ binh hùng mạnh bằng 3 sư đoàn 5,7,9, được yểm trợ bởi lực lượng hơn 100 xe tăng T-54 của Liên Xô, xe tăng Type-63 của Trung Quốc, xe thiết giáp PT-76, … thuộc trung đoàn 202, 203 thiết giáp. Ngoài ra còn có sự yểm trợ của pháo binh, pháo phòng không, … Đến hôm nay, 36 chiếc xe tăng mà phần lớn là xe tăng T-54 với nòng pháo 100mm bị phá hủy vẫn còn nằm trong thị trấn An Lộc. Hàng chục chiếc khác vẫn nằm rải rác trên các con đường dẫn vào thị trấn. Chúng bị phá hủy trong khoảng thời gian ngày 13-25 tháng 4 năm 1972
Trong cuộc tấn công này, quân Bắc Việt đã chứng tỏ bản lĩnh trong việc sử dụng pháo binh tấn công các mục tiêu mặt đất lẫn pháo phòng không nhưng họ lại quá ngây thơ trong việc sử dụng sai lầm xe thiết giáp ở trận An Lộc. Họ lưỡng lực, không có sự phối hợp giữa các xe tăng, xe bọc thép, … với các đơn vị phối hợp khác mà phụ thuộc hoàn toàn vào sự dũng cảm và kỹ năng của các kíp lái. Họ cũng không được huấn luyện hoặc đào tạo về tầm quan trọng trong lãnh đạo của trung đội trưởng hoặc đại đội trưởng đơn vị thiết giáp
Trong cuộc tấn công này, 3 sư đoàn Bắc Việt đã được sự yểm trợ của trên 100 xe tăng và thiết giáp, các xe tăng này vượt qua các đường mòn dẫn vào thị trấn nhưng sự đóng góp trong chiến sự của lực lượng xe tăng này gần như rất ít. Thoạt đầu, sự xuất hiện của xe tăng Bắc Việt đã tạo hiệu ứng tâm lý rất lớn, ảnh hưởng tinh thần chiến đấu của quân đội Sài Gòn nhưng sau đó lại tạo hiệu ứng ngược lại, kích thích tinh thần chiến đấu của binh lính Sài Gòn
Các thành tích phá hủy các xe tăng T-54 và PT-76 ở tầm gần đã cho thấy sự dũng cảm và kỹ năng chiến đấu cao của binh sĩ Nam Việt Nam và những hình ảnh này đã đóng góp vào tài liệu giảng dạy của các trường thiết giáp ở Mỹ. Điều này cho thấy, nếu không có kỹ năng phối hợp và ứng dụng cao thì lực lượng thiết giáp cũng chỉ là 1 đống vỡ nát vô tích sự. Các binh sĩ Nam Việt Nam đã lên tinh thần cao độ mỗi khi có 1 xe tăng hoặc xe bọc thép Bắc Việt bị phá hủy
Xe tăng Bắc Việt tấn công An Lộc vào 3 giai đoạn : giai đoạn đầu vào ngày 12-14 tháng 4, giai đoạn 2 là ngày 11-13 tháng 5 và giai đoạn là đêm ngày 23 tháng 5. Lực lượng tấn công theo 1 trục tấn công lên đến 12 chiếc xe tăng trong đội hình
Ngoài 3 đợt tấn công trên, xe tăng quân Bắc Việt còn tấn công theo nhóm 2-3 chiếc và còn được yểm trợ bởi các xe bọc thép hoặc xe chiến đấu khác như những chiếc ZSU-57 với 2 pháo 57mm cực mạnh. Các nhóm này tiến ra khỏi các cánh rừng, tấn công dọc theo các con đường chung quanh thị trấn An Lộc
Có khoảng 100 chiếc xe tăng, xe bọc thép, … của quân Bắc Việt bị phá hủy bởi sư đoàn 5 quân đội Sài Gòn. Trong đó, chỉ riêng ở An Lộc đã có khoảng 75-85 chiếc bị phá hủy
Sư đoàn 5, sư đoàn 7, sư đoàn 9 của quân Giải Phóng đã tấn công An Lộc. Lợi dụng địa hình có nhiều ngọn đồi ở phía Bắc thị trấn, quân Giải Phóng đã đặt pháo và pháo kích liên tục và chính xác vào thị trấn. Hình bên dưới là chiếc xe tăng T-54 đầu tiên bị phá hủy trong số 12 chiếc tham gia tấn công vào ngày 13 tháng 4.
Trong trận này, 12 xe tăng đã chia làm 2 đội hình, mỗi nhóm 6 chiếc . Các bộ binh Bắc Việt đã bám trên các xe tăng này để tấn công vào thị trấn. Được cảnh báo trước đó về sự diện diện của xe tăng Bắc Việt, các binh sĩ trung đoàn 8 thuộc sư đoàn 5 bộ binh của Sài Gòn đã thành lập 24 tổ diệt xe tăng với mỗi tổ 3 người. Trong tổ, 2 người sẽ đảm nhiệm sử dụng tên lửa chống tăng LAW, còn người còn lại sử dụng súng M16. Các tổ này sẽ được bố trí dọc theo các tuyến đường ở rìa thị trấn. Ngoài ra, pháo binh cũng chuẩn bị sẵn các điểm tác xạ tập trung trên các con đường
Trong trận đánh ngày 13 tháng 4, khi quân Bắc Việt tiến vào, 4 khẩu pháo 105mm đã bắn 40 phát vào địa điểm đã canh tọa độ trước. Các loạt pháo đã giết chết khoảng 15 quân Bắc Việt, số còn lại nhảy ra khỏi xe tăng và tìm chổ trú ẩn, các xe tăng vẫn tiếp tục tiến vào với tốc độ 18km/h
Chiếc xe tăng T-54 thứ 2 và thứ 3 trong hình bị bắn hạ 2 ngày sau đó bằng các khẩu M72 từ các ngôi nhà 2 bên đường. Chiếc thứ 2 trong hình là một trong những chiếc hiếm hoi đã bắn súng máy gắn trên pháo tháp.
Trong trận này, nhóm diệt tăng đã chiếm lĩnh tầng 2 của tòa nhà ở hướng tây bắc của thị trấn . Sau khi vào thị trấn, các chiếc xe tăng đã chia ra và di chuyển dọc theo các tuyến đường nhưng lúc này, chúng gần như bị mắc kẹt. Nhóm diệt tăng đã dùng súng M72 để bắn, phát đầu trúng nhưng chiếc T-54 chưa bốc cháy. Gần đó là chốt chỉ huy của trung đoàn, thiếu úy Chi của ban 3 đã bắn phát M72 thứ 2, trúng lệch phía sau và phía trên của bánh lái xe tăng hướng bên trái, giết chết xa trưởng. Các binh sĩ thuộc kíp lái đã thoát ra nhưng đều bị giết chết bằng súng M16
Trong đợt tấn công ngày 13 tháng 4 và ngày 12 tháng 5, bộ binh và xe tăng Bắc Việt lại chia lẻ nhau, khi tấn công, bộ binh rời khỏi xe tăng và xe tăng tăng tốc lao lên trước, bỏ rơi bộ binh phía sau. Rõ ràng đây là kế hoạch sai lầm của chỉ huy khi chia xe tăng và bộ binh làm 2 hướng tấn công. Mục tiêu tấn công vẫn còn cách vài km và cả xe tăng và bộ binh tự tìm cách di chuyển đến mục tiêu trong khi cả 2 nhóm cách nhau gần 30 phút di chuyển
Hình bên dưới là 1 chiếc xe tăng T-54 bị phá hủy trên QL 13, cách thị trấn 1km về hướng Nam, đợt tấn công này bao gồm 6 chiếc xe tăng mà cũng không có bộ binh đi kèm, máy bay F-4 đã tấn công bằng bom 250Kg và phá hủy 2-3 chiếc, số còn lại bị tên lửa chống tăng M72 và XM202 bắn hỏng, 2 binh sĩ nhảy dù đã leo lên chiếc xe tăng này, lật nắp pháo tháp và ném lựu đạn vào trong, giết chết toàn bộ kíp lái
Xem tiếp : Sai lầm của xe tăng quân Giải Phóng ở trận An Lộc năm 1972 – P2
