Trận Ấp Đá Biên năm 1973 – Battle of Ap Da Bien hay còn gọi là trận Rạch Đá Biên, diễn ra khi trung đoàn 207 quân Giải Phóng từ Campuchia tiến về Tiền Giang và bị sư đoàn 7 quân Việt Nam Cộng Hòa tập kích ở Long An vào ngày 3 tháng 10 năm 1973
Diễn biến trận Ấp Đá Biên – trận Rạch Đá Biên
Vào tháng 10 năm 1973 là mùa nước nổi, trung đoàn 207 quân Giải Phóng vừa hành quân từ Bắc vào đang đóng quân ở Svay Rieng thuộc Campuchia thì được lệnh theo sông Vàm Cỏ để hành quân vào huyện Cai Lậy tỉnh Định Tường tức Tiền Giang ngày nay
Trong thành phần trung đoàn 207, có số đông là các sinh viên thuộc trường Đại Học Xây Dựng Hà Nội do đó rất thiếu kinh nghiệm chiến đấu, lại vừa từ ngoài Bắc vào nên không nắm rõ địa bàn. Sau khi đi xuyên biên giới Campuchia, men theo sông Vàm Cỏ và đến địa phận huyện Mộc Hóa tỉnh Long An, đây là vùng giáp biên giới, trung đoàn tiếp tục đi về đến rạch Đá Biên nay thuộc ấp Đá Biên, xã Thạnh Phước, huyện Thạnh Hóa)thì trời tối, đơn vị quyết định trú ẩn lại ban đêm ở trong rừng để chờ đêm xuống tiếp tục hành quân
Do binh sĩ trong đơn vị còn rất trẻ, thiếu kinh nghiệm chiến trường, lại không nắm rõ địa bàn nên dọc đường, hành tung của đơn vị đã bị quân Việt Nam Cộng Hòa phát hiện. Lúc 9h:55, ngày 3 tháng 10 năm 1973, quân đoàn 4 Việt Nam Cộng Hòa đã huy động tiểu đoàn 2 và tiểu đoàn 3 thuộc trung đoàn 10, sư đoàn 7 bộ binh cùng 12 trực thăng và nhiều xe bọc thép tiến hành vây đánh và càn quét cánh rừng tràm nên trung đoàn 207 đang đóng quân. Do bị đánh bất ngờ, trung đoàn không kịp trở nay, nhiều người hốt hoảng bỏ chạy ra khỏi cánh rừng và nhanh chóng bị bắn hạ. Một đơn vị được cử ở lại cầm chân để phần còn lại rút quân
Trong trận Ấp Đá Biên – Battle of Ap Da Bien này, trung đoàn 207 bị thiệt hại rất nặng. Theo báo Long An, đã có 291 chiến sĩ bị tử trận trong trận đánh này. Sau trận đánh, quân Việt Nam Cộng Hòa vẫn tiếp tục lùng sục chung quanh nên quân Giải Phóng không thể vào lấy xác. Đến 12 ngày sau, quân sư đoàn 7 rút đi, quân Giải Phóng mới vào lại được khu rừng nhưng chỉ tìm được 40 xác chiến sĩ tử trận
Ông Phan Xuân Thi (thường gọi là Ba Thi), nguyên là lính trinh sát Trung đoàn 207, hiện là Trưởng ban liên lạc bạn chiến đấu và cựu chiến binh Trung đoàn 207 kể lại:
“Sau khi địch rút khỏi, đơn vị giao nhiệm vụ cho đội trinh sát cùng du kích địa phương đêm đêm bơi xuồng tìm đồng đội. Duy nhất còn một chiến sĩ bị thương nặng được cấp cứu kịp thời, còn lại gần 200 thi thể nổi trên mặt nước. Chúng tôi phải dùng màn để vớt từng phần thi thể các anh, rồi gom các mảnh xương còn mắc trên cành cây Tràm chờ khi nước rút, mùa khô đến, đồng bào mới có thể chôn giúp. Chúng tôi cũng chỉ tìm được khoảng 40 thi hài. Số còn lại thì do nút cuốn trôi, trời tối nên không tìm được”
Do lượng tổn thất quá lớn trong trận Rạch Đá Biên, sau đó Anh Nguyễn Văn Tư, dân địa phương thường gọi là Tư Tờ đã cùng người dân địa phương đã lập miếu thờ gọi là Miếu Bắc Bỏ để tưởng niệm những người đã hy sinh trong trận đánh này
