Sư đoàn 101 Nhảy Dù trong chiến tranh Việt Nam – Us 101st Airbone Division in Vietnam war
Sư đoàn 101 Nhảy Dù hay còn gọi là sư đoàn 101 Không Vận của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam – Us 101st Airbone Division in Vietnam war là đơn vị đã tham gia đánh trận đánh nổi tiếng Đồi Thịt Băm – Hamburger Hill năm 1969
Sư đoàn 101 Nhảy Dù – 101st Airbone Division là 1 sư đoàn nhảy dù đổ bộ tấn công đường không,được thành lập vào ngày 15 tháng 8 năm 1942 song song theo quá trình ra đời cuả Binh Chủng Dù , tại Căn cứ Claiborne, Louisiana. Với nhiều chiến công nổi bật trong Thế chiến thứ 2, SƯ đoàn 101 Nhảy Dù được xem là 1 trong những sư đoàn thiện chiến nhất và luôn đi tiên phong trong các chiến dịch lớn.
Sư đoàn dù 101 tham gia Thế chiến thứ 2,và là 1 trong những đơn vị đầu tiên tham gia cuộc đồ bộ vào Normandy (D-Day). Sư đoàn Dù 101 còn tham gia Cuộc hành quân Market Garden nổi tiếng với thiệt hại rất lớn cho quân Đồng Minh.Trận đánh nổi danh nhất trong Thế chiến Thứ 2 cuả Sư đoàn Không Vận 101 là trận Bulge ở Bỉ, sư đoàn đã có 1 trận kháng cự anh dũng trước sức tấn công cuả Quân đội Đức Quốc Xã, đẩy lui quân Đức bảo vệ tuyến đường chính dẫn vào Bastogne.
Lữ đoàn đầu tiên của sư đoàn 101 Nhảy Dù đến Nam Việt Nam vào ngày 29 tháng 7 năm 1965, tham gia tác chiến tại Vùng 2 chiến thuật. Các đơn vị còn lại của sư đoàn đến Nam Việt Nam vào ngày 19 tháng 11 năm 1967. Lực lượng của sư đoàn bao gồm mười tiểu đoàn bộ binh, một tiểu đoàn trinh sát đường không, năm tiểu đoàn pháo binh, một tiểu đoàn trực thăng mang rốc-két, ba tiểu đoàn trực thăng vũ trang. Quân số: 16.000 người. Sở chỉ huy sư đoàn 101 Không Vận đóng tại Biên Hòa thuộc Vùng 3 chiến thuật.
Cuối năm 1967, sư đoàn hoàn thành việc chuyển từ chiến thuật nhảy dù sang chiến thuật cơ động đường không, họat động chủ yếu ở Vùng 1 chiến thuật, trọng điểm là Thừa Thiên – Huế, Quảng Trị. Riêng Lữ đoàn 1 có thời gian họat động ở Phú Yên, Kon Tum thuộc Vùng 2 chiến thuật (7-1965 đến 2-1966). Đến năm 1968, toàn bộ sư đoàn được điều về phía bắc Huế và ở lại Vùng 1 chiến thuật
Trong chiến tranh Việt nam, sư đoàn Ko vận 101 được phiên chế thành 1 sư đoàn cơ động Đổ bộ dường ko bằng trực thăng, 1 số đơn vị cuả Sư đoàn được chia ra làm nhiệm vụ hỗ trợ cho các đơn vị bộ binh trong các chiến dịch tim diệt và làm nhiệm vụ hỗ trợ cho quân đội VNCH. Sau trận Mậu thân 1968, sư đoàn được điều đi tham gia các cuộc hành quân truy quét quân đội Bắc Việt Nam trên các tuyến đường từ Lào dẫn sang thung lũng A Sầu , Thừa Thiên Huế. Trận đánh nhớ đời cuả Sư đoàn 101 Nhảy Dù là trận Hamburger Hill ( đồi Thịt Băm) năm 1969 với tổn thất là 72 lính Dù đã chết, 372 bị thương , chưa rõ số mất tích khi cố chiếm ngọn đồi phía Tây Thừa Thiên Huế này. Trận đánh này ngàỳ nay dược dựng thành phim.
Sư đoàn còn tham gia trận đánh ở căn cứ Hoả lực Ripcord – FSB Ripcord năm 1970, chống lại cuộc tấn công cuả quân Bắc Việt Nam vào căn cứ , sư đoàn chiụ nhiều thương vong nặng nề do bị Súng cối và bộ binh đối phương tấn công, hơn 250 chết và hơn 1000 bị thương, sau cùng Lính Mỹ phải rút khỏi căn cứ Ripcord và cho maý bay B52 đến phá huỷ. Sư đoàn 101 còn tham gia hỗ trợ quân đội VNCH trong chiến dịch Lam Sơn 719 nhằm chiếm giữ đường 9 Nam Lào nhưng rất hạn chế.
Một trong số đơn vị nổi tiếng thuộc sư đoàn 101 Nhảy Dù là lực lược Tiger Force. Đây là các nhóm Viễn Thám cỡ trung đội, mỗi nhóm cỡ 45 người thuộc tiểu đoàn 1, trung đoàn 327, lữ đoàn 1 có nhiệm vụ tiến hành các cuộc đột nhập, trinh sát sâu vào các khu vực của quân Giải Phóng. Đơn vị Tiger Force này đã có nhiều thành tích và được cho là đã diệt ít nhất 1.000 quân Giải Phóng.
Tổn thất trong 7 năm tham chiến của sư đoàn 101 Nhảy Dù trong Chiến tranh Việt Nam :
- Chết: 4.011 người
- Bị thương: 18.259 người
