Tướng Hoàng Sâm – Đội trưởng đầu tiên của đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân
Tướng Hoàng Sâm là đội trưởng đầu tiên của đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân. Ông có biệt tài bắn súng hai tay “bách phát bách trúng” đã thắng cuộc khi thi bắn với Tạ Đình Đề. Ông còn có tài phi ngựa như kỵ sĩ, không cần yên cương, …
Tướng Hoàng Sâm tên thật là Trần Văn Kỳ, sinh năm 1915 ở làng Lệ Sơn, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. Thuở nhỏ, gia đình ông bỏ quê hương sang Thái Lan mưu sinh và tại đây, ông gặp bác Hồ và được chọn làm người giao liên
Năm 1933, chàng thanh niên Trần Văn Kỳ được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương và được giao phụ trách địa điểm liên lạc và in phát truyền đơn. Năm 1934, Trần Văn Kỳ bị lộ và bị mật thám Thái Lan bắt giam rồi trao cho Lãnh sự quán Pháp. Sau một năm giam giữ, do không có bằng chứng kết tội, Trần Văn Kỳ được thả và bị trục xuất khỏi Thái Lan. Ông được đưa sang Trung Quốc để học tập.
Đầu năm 1941, Hoàng Sâm được cấp trên giao nhiệm vụ cùng các đồng chí Phùng Chí Kiên, Lê Quảng Ba, Đặng Văn Cáp… bảo vệ Bác Hồ từ Trung Quốc trở về Pác Bó (Cao Bằng) sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài. Cuối năm 1941, Đội du kích Cao Bằng gồm 12 người được thành lập, Hoàng Sâm được cử làm Đội phó.
Ngày 22-12-1944, Hoàng Sâm được tín nhiệm bầu làm Đội trưởng đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam) . Đồng chí Xích Thắng làm chính trị viên. Đội gồm 34 người, biên chế thành 3 tiểu đội. Hoàng Sâm là người trực tiếp chỉ huy đánh thắng Phai Khắt, Nà Ngần, Đồng Mu, mở đầu cho truyền thống “bách chiến, bách thắng” của Quân đội nhân dân Việt Nam.
Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp (1946-1950), đồng chí được giao giữ chức vụ Khu trưởng Khu 2, Chỉ huy Mặt trận Tây tiến, Tư lệnh Liên khu 3. Ngày 20-1-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh phong quân hàm Thiếu tướng cho Hoàng Sâm khi ông mới 33 tuổi.
Năm 1945-1946, Trung Ương Đảng cử các ông Hoàng Sâm làm Khu trưởng, Lê Hiến Mai làm Chính ủy Chiến khu 2 ở vùng Tây Bắc và họ là linh hồn của đoàn quân Tây Tiến. Tại đây, với tài bắn súng của mình, tướng Hoàng Sâm đã thi bắn với xạ thủ Tạ Đình Đề bằng cách bắn vào chùm sung rừng ở cách xa 20 mét, mỗi người bắn 3 viên. Kết quả, xạ thủ Tạ Đình Đề thua điểm
Từ năm 1951, tướng Hoàng Sâm lần lượt làm Đại Đoàn Trưởng tức sư đoàn trưởng của các đại đoàn 312, 304 và 320. Sau đó, ông làm Tư lệnh Quân khu Tả Ngạn, Tư lệnh Quân khu Hữu Ngạn và Tư lệnh Quân khu 3
Năm 1968, ông được cử làm Tư lệnh Quân khu Trị Thiên. Trong một ngày ở Huế, ông bị trúng bom của Không Quân Mỹ và hy sinh
Tổng tư lệnh Võ Nguyên Giáp đã viết: “Đây là Hoàng Sâm, đội trưởng, từ lúc bé đã thoát ly gia đình làm cách mạng, bôn tẩu từ trong nước sang Xiêm La (Thái Lan) và Trung Quốc, trở về hoạt động ở miền biên giới. Bao nhiêu năm truy nã, đã từng lặn lội trong dân chúng Kinh, Thổ, Mán, Nùng, đã từng vũ trang chiến đấu nhiều với quân tuần tiễu của Pháp và đã làm cho bọn thổ phỉ nghe tiếng là phải khiếp sợ”.
