Trận suối Bông Trang – Battle of Suoi Bong Trang còn gọi là trận Bông Trang – Lò Gạch ngày 23-24 tháng 2 năm 1966 là trận đánh giữa quân Mỹ, Úc, New Zealand với quân Giải Phóng Việt Nam ở ấp Bông Trang, xã Hưng Hòa, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương
Bối cảnh của trận suối Bông Trang
Tháng 2 năm 1966, quân Mỹ tiến hành chương trình phát triển đường xá quang Sài Gòn và tiểu đoàn 1 Công Binh của trung tá Howard Sargent được giao nhiệm vụ phát triển đường Quốc Lộ 13 và Quốc Lộ 15, chương trình này nhằm mục đích chia cắt các đường giao thông quanh khu vực của quân du kích Giải Phóng và giúp cho tuyến giao thông của 2 lữ đoàn thuộc Sư Đoàn 1 Bộ binh Mỹ ở đóng ở Phước Vĩnh và Lai Khê kết nối với nhau dễ dàng
Trước tình thế trên, quân du kích ra sức tiến hành các hoạt động ngăn chận như bắn tỉa, đặt mìn, … qua trình xây dựng và buộc quân Mỹ tiến hành chiến dịch Hòn Đá Lăn – Opration Rolling Stone để lục soát truy tìm quân Giải Phóng vào ngày 11 tháng 2 năm 1966 ở khu vực phía Tây Bắc sân bay Biên Hòa với sự tham gia của lữ đoàn 1 Bộ binh Mỹ do đại tá Edgar N. Glotzbach chỉ huy, tiểu đoàn 1 quân Hoàng Gia Úc – 1 RAR của trung tá Alex Preece được tăng cường chi đội A chiến xa M113 và các đơn vị pháo binh New Zealand
Bộ chỉ huy Lữ đoàn 1 bộ binh Mỹ đóng ở huyện Tân Bình, cách đường 16 5km về hướng Tây, ngày 19 tháng 2, lữ đoàn được tăng cường tiểu đoàn 1 quân Hoàng Gia Úc – 1 RAR của trung tá Alex Preece và tiếp tục được tăng cường thêm 2 trung đội xe tăng M48 và quân Mỹ cùng quân Úc tiến hành các cuộc tuần tra lùng sục chung quanh
Ngày 22 tháng 2, xảy ra cuộc đụng trận của quân Úc và quân Giải Phóng, cách thức chiến đấu của quân Giải Phóng khiến họ nghi ngờ đây là những đơn vị chiến đấu chính quy chứ không phải quân du kích địa phương.
Ngày 23 tháng 2, quân Úc tổ chức phục kích và giết chết 3 chiến sĩ Giải Phóng, họ mang súng AK-47 mới, rất nhiều đạn dược, thuốc men, … và giấy tờ thu được cho thấy họ là trung đoàn 761 quân chính quy . Trung tá Alex Preece báo động cho đại tá Edgar N. Glotzbach của lữ đoàn 1 và trung tá Howard Sargent của tiểu đoàn 1 công binh. Trong lúc này, sư đoàn 9 quân Giải Phóng với trung đoàn 761, 763 và tiểu đoàn du kích địa phương D800 cũng đang tổ chức tấn công quân Mỹ và quân Úc ở đây. Trận suối Bông Trang chuẩn bị bắt đầu
Diễn biến trận Suối Bông Trang
Trưa ngày 23 tháng 2, tiểu đoàn 1 RAR đóng quân ở gần Suối Bông Trang phía Tây Bộ chỉ huy Lữ đoàn 1. Do được báo động trước nên đơn vị công binh Mỹ đã vào đóng quân chung với tiểu đoàn 1 RAR. 1 Trung đội xe tăng M48 của chi đội B , tiểu đoàn 1 trung đoàn 4 thiết giáp và một pháo đội 105mm của tiểu đoàn 1 trung đoàn 5 pháo binh Mỹ đã đến hỗ trợ Bộ chỉ huy Lữ đoàn 1. Tiểu đoàn 1 thuộc trung đoàn 26 bộ binh vừa trở về từ chiến trường cũng đã đến hỗ trợ, đề phòng quân Giải Phóng tấn công
Lúc 22:00, quân Úc bắt đầu phát hiện có nhiều ánh đèn của quân Giải Phóng đang di chuyển, đại tá Glotzbach của lữ đoàn ra lệnh điều 2 xe tăng M48 ra sẵn phía trước trực chiến. Trận suối Bông Trang chính thức bắc đầu lúc 01:45 khi quân Giải Phóng pháo kích dữ dội bằng pháo cối và súng không giật DKZ . Pháo binh Mỹ phản pháo liên tục kể cả bằng pháo hạng nặng 175mm và 203mm vào các vị trí của quân Giải Phóng khiến các đợt tấn công chỉ diễn ra lác đác. Máy bay Mỹ thả pháo sáng suốt trận đánh và quân Úc phát hiện và bắn vào quân Giải Phóng đang tập trung ở bên ngoài để tổ chức tấn công nhưng hỏa lực pháo binh Mỹ đang khiến họ choáng váng và các tiền sát viên dẫn đường của quân Giải Phóng có khả năng bị tử trận nên quân Giải Phóng bị mất phương hướng tấn công. Họ không biết quân Mỹ đã được tăng cường với xe tăng, pháo binh nên họ tấn công đúng vào vị trí của xe tăng. Pháo binh Mỹ và xe tăng bắn liên tục bằng đạn phân mảnh chống bộ binh và lúc 06:45 quân Giải Phóng bắt đầu rút lui
Trận suối Sông Bông Trang kết thúc, Sáng ngày 24 tháng 2, quân Mỹ và Úc đã dùng xe ủi thi thể của 154 chiến sĩ Giải Phóng xuống hố bom B-52. Một lượng lớn vũ khí bị thu giữ. Quân Mỹ tổn thất 11 chết và 72 bị thương. Quân Úc có 2 bị thương.
Những ngày tiếp theo, quân Mỹ tiếp tục chiến dịch và bảo vệ công binh làm đường. Ngày 2 tháng 3, con đường được hoàn thành và chiến dịch Hòn Đá Lăn chấm dứt. Ngày 7 tháng 3, Lữ Đoàn 1 được thay thế bằng lữ đoàn dù 173 còn lữ đoàn 1 được triển khai cuộc hành quân Opearion Silver City để càn quét khu vực Tây Nam của chiến khu D
