Chiến dịch Ánh Hồ Quang ném bom bằng máy bay B-52 – Operation Arc Light
Chiến dịch Ánh Hồ Quang ném bom bằng máy bay Pháo Đài Bay B-52 được lập ra nhằm ném bom các vùng căn cứ, tập trung quân, … cũng như yểm trợ trong các trận đánh trong chiến tranh Việt Nam – Operation Arc Light with B-52 Stratofortress in Vietnam war
Trên chiến trường Việt Nam, không có bất kỳ vũ khí nào có sức tàn phá hơn máy bay B-52. Những chiếc pháo đài bay đã chứng tỏ sự đáng sợ của nó trên chiến trường Việt Nam, Lào và Campuchia nhưng hơn cả chính là ở Việt Nam. Vào những năm 1960, nhằm tăng sức hủy diệt, không quân Mỹ đã cải biến những chiếc máy bay này để có thể mang theo 24 rãnh bom và sức chứa bên trong thân tăng từ 9 thành 27 quả bom. Do đó, mỗi chiếc máy bay B-52 có thể mang theo 51 quả bom có trọng lượng mỗi quả 245Kg hoặc 325Kg. Sau cùng, những chiếc máy bay lúc đầu được sơn trắng nhưng sau đó sơn lại màu đen để khó phát hiện từ trên cao
Phi vụ máy bay B-52 đầu tiên ở Việt Nam là ngày 18 tháng 6 năm 1965 . Đơn vị đầu tiên tham gia chiến dịch Ánh Hồ Quang là phi đội số 2 và số 320 được triển khai ở căn cứ Andersen AFB thuộc đảo Guam từ ngày 17 tháng 2. Mục tiêu của cuộc ném bom là khu vực nằm ở phía Bắc Sài Gòn thuộc tỉnh Bình Dương. Trước đó khu vực này đã nhiều lần bị oanh kích bằng các máy bay chiến thuật nhưng không mang lại hiệu quả mong đợi nên lần này chuyển sang dùng máy bay B-52
Nhiệm vụ đầu tiên lại mang đến nhiều thiệt hại khi hai chiếc máy bay B-52 va vào nhau khi đang tiếp dầu trên không và cả hai chiếc đều rơi xuống biển. 8 trong số 12 thành viên của đội bay thiệt mạng . Ba nhóm lực lượng đặc biệt được cử đến khu vực ném bom để đánh giá kết quả nhưng bị các toán bắn tỉa của quân Giải Phóng đẩy lùi
Sau cuộc ném bom, báo chí trong nước Mỹ cực lực phê phán khi cho rằng chính phủ đã “đập con ruồi bằng búa tạ” . Trong khi đó, tướng Westmoreland lại tỏ ra hài lòng khi cuộc ném bom đã ngăn chận được quân Giải Phóng
Bộ Trưởng Quốc Phòng Mc Namara đã giải thích trước Quốc Hội về lý do sử dụng máy bay B-52 ở đợt ném bom này
“Chúng ta đang đối mặt với những cánh rừng dày đặc ở miền Nam Việt Nam và không thể nhắm đúng mục tiêu . Chúng ta biết rằng Việt Cộng đã sử dụng những cánh rừng này để lập căn cứ và các kho tàng. Nếu chúng ta không thể nhắm đúng mục tiêu thì chỉ còn cách là ném bom và những chiếc máy bay B-52 đã được huấn luyện để làm những nhiệm vụ như vậy. Các vị chỉ huy quân đội cảm thấy rằng và cũng như bản thân tôi tin rằng đây là việc dùng vũ khí một cách đúng đắn và những cuộc không kích này sẽ phá hủy những căn cứ của Việt Cộng và sự thật là chúng đã bị phá hủy. Không còn biện pháp nào khác và tôi cho rằng việc ném bom này nên tiếp tục”
Trong vài tháng đầu tiên, Bộ Chỉ Huy Không Quân Chiến Lược – Strategic Air Command ( SAC ) chỉ tiến hành oanh kích sau khi nhận được yêu cầu ném bom từ Bộ Chỉ Huy Quân Sự Mỹ ở Việt Nam – MACV và đã được sự chấp thuận của Bộ Chỉ Huy Hạm Đội Mỹ ở Thái Bình Dương – Commander-in-Chief, US Pacific Fleet ( CINCPAC ) . Tuy nhiên, sau khi tướng Westmoreland nhận biết rằng những cuộc ném bom bằng máy bay B-52 đã mang lại sự chính xác và hiệu quả cao thì ông cho rằng việc dùng máy bay B-52 là xứng đáng và nên dùng lâu dài . Dù vậy, chính quyền Washington vẫn kiểm soát việc sử dụng pháo đài bay B-52 một cách nghiêm ngặt và những mục tiêu cần ném bom phải được sự đồng ý từ chính phủ ở Washington, đôi khi từ Nhà Trắng .
Lúc này, chiến dịch Ánh Hồ Quang bắt đầu kéo dài, nên sự chấp thuận không còn từ cấp độ chính phủ Washington mà từ Nhà Trắng, Bộ Quốc Phòng . Có những sự giới hạn mà chiến dịch Ánh Hồ Quang – Operation Arc Light phải tuân theo trong suốt cuộc chiến đó là đó là tránh những người dân thường và các đền đài tôn giáo trong khu vực cần ném bom
Hỗ trợ lực lượng mặt đất
Lần đầu tiên máy bay B-52 ném bom hỗ trợ lực lượng trên bộ của Mỹ là vào tháng 11 năm 1965 khi sư đoàn 1 Không Kỵ của Mỹ sau khi đẩy lùi cuộc tấn công của quân Giải Phóng vào trại đặc biệt Pleime đã tiến hành cuộc truy kích ngược lên phía Bắc gần Pleiku. Vào ngày 14, quân Mỹ tiến hành lùng sục quân Giải Phóng ở thung lũng Ia Drang dưới chân núi Chu Prong và là một nơi gần biên giới Campuchia . Nơi đây đang có 2 trung đoàn quân chính quy Bắc Việt và các đơn vị này liên tục tấn công vào đơn vị truy kích Mỹ và sách sử gọi là trận đánh thung lũng Ia Drang – battle of Ia Drang . Ngày 16 tháng 11, lần đầu tiên máy bay B-52 xuất kích để yểm trợ và tổng cộng 18 chiếc máy bay B-52 đã ném xuống 344 tấn bom vào quân Giải Phóng tập trung ở vùng lòng chảo đồi phía Đông Bắc . Trong suốt trận đánh, ngoài 400 phi vụ của máy bay chiến thuật còn có 96 máy bay B-52 và pháo binh để yểm trợ binh sĩ Mỹ. Chỉ riêng máy bay B-52 đã ném 1.795 tấn bom xuống quân Giải Phóng
Đến tháng 12, máy bay ném bom B-52 lại được sử dụng tiếp . Lần này để yểm trợ cho lực lượng Thủy Quân Lục Chiến Dã Chiến số III – 3rd Marine Amphibious Force (III MAF) trong cuộc hành quân Harvest Moon – Operation Harvest Moon. Cuộc hành quân này được quân Mỹ phối hợp với binh sĩ VNCH lùng sục tại khu vực phía Nam Đà Nẵng khoảng 36km . Tướng Lewis W. Walt – tư lệnh lực lượng III AMF đã yêu cầu tướng Westmoreland chi viện không lực và tướng Westmoreland đã nhắc đến máy bay B-52. Tướng Walt đã đề nghị dùng B-52 đánh vào vùng hậu cứ của quân Giải Phóng
Ngày 12 tháng 12, tướng Walt đã dùng trực thăng bay cách khu vực ném bom khoảng 4km và quan sát cuộc oanh kích bằng B-52. Tướng Walt đã nhận xét :
“Chúng tôi ấn tượng hơn dự kiến. Chúng tôi rất thích. Thời gian chính xác, cuộc ném bom diễn ra chính xác và kết quả vượt sự mong đợi”
Tướng Walt đã tung đội trinh sát vào lùng sục khu vực ném bom và phát hiện 50-60 thi thể quân Giải Phóng. Cuộc ném bom cũng làm lật tung và lộ ra nhiều hầm ngầm, công sự, kho tàng, …
Ngày 13 và ngày 14, máy bay B-52 lại tiếp tục yểm trợ cuộc hành quân và tướng Walt nhận xét rằng : “Các cuộc ném bom không phải yểm trợ tầm gần nhưng cũng gần giống như vậy”
Xem lại : Chiến dịch Ánh Hồ Quang ném bom bằng máy bay B-52 – Operation Arc Light with B-52 stratofortress – P2
