Trận Vĩnh Yên là trận đánh có quy mô cấp trung đoàn trong Chiến tranh Đông Dương giữa lực lượng của Liên hiệp Pháp và Quân đội Nhân dân Việt Nam
Sau trận thảm bại Cao Bắc Lạng, ngày 7-12-1950 chính phủ Pháp hốt hoảng cử Tướng De Lattre De Tassigny sang Đông Dương vào lúc này người Pháp đang mất tinh thần. Ngày 10-1-1951, tướng Võ Nguyên Giáp đưa hai sư đoàn 308, 312 chuẩn bị một cuộc tấn công lớn tại Vĩnh Yên.
Trận Vĩnh Yên diễn ra tại một vùng đồi trọc chiều ngang 12 km, dọc 10 km, phía Bắc tỉnh lỵ Vĩnh Yên. VM tập trung quân tại vùng núi Tam Đảo, lực lượng gồm 2 sư đoàn 308, 312; Pháp có hai liên đoàn: liên đoàn bắc phi của Đại tá Edon, liên đoàn 3 của Đại tá Vanuxem đóng tại các đồn phía Tây để ngăn chận quân giải phóng.
Ngày 13-1 Giáp cho tấn công chia cắt hai liên đoàn Pháp. Tình thế nguy cấp, tướng De Lattre đích thân chỉ huy trận đánh. Ngày 14-1-1951 ông bay tới Vĩnh Yên, cho trưng dụng tất cả máy bay chở quân trừ bị từ miền nam VN ra Bắc, và cho tiếp tế từ Hà Nội và từ miền Bắc đồng thời lệnh cho cho hai lữ đoàn chuyển hướng tấn công các ngọn đồi phía bắc Vĩnh Yên. Ngày 16-1 lúc 15 giờ Pháp chiếm lại đồi 101, 210. L
Lúc 17 ngày 16 tháng 1, sư đoàn 308 tập trung tấn công mạnh, tràn ngập phòng tuyến Pháp, De Lattre đã dùng không quân ném bom Napalm xuống trận địa nhằm cứu vãn tình thế. Đây là lần đầu tiên bom Napalm được dùng ở chiến tranh Đông Dương và cũng là lần đầu tiên bom Napalm được dùng trong chiến tranh Việt Nam. Bom Napalm đã làm thiệt hại nặng quân Việt Minh nhưng cũng đã giết chết nhiều binh sĩ Pháp.
Việc ném bom Napalm hy sinh cả binh sĩ Pháp đã giữ được thị xã Vĩnh Yên và đã buộc tướng Giáp chấm dứt sớm Chiến dịch Trần Hưng Đạo, không thực hiện được hoàn toàn ý đồ đề ra. Về phía Pháp, việc Quân đội Nhân dân Việt Nam phải bỏ cuộc bao vây Vĩnh Yên đã củng cố sĩ khí của quân đội viễn chinh, cũng như những kinh nghiệm để xây dựng “Phòng tuyến De Lattre” sau này.
