Trận Ấp Gù – Battle of Ap Gu từ ngày 31-3 đến 1-5 năm 1967 là một trận đánh trong chiến dịch Junction City của chiến dịch Tìm và Diệt của quân đội Mỹ ở tỉnh Tây Ninh trong chiến tranh Việt Nam
Ấp Gù là địa danh hơi thấp xuống hướng Nam nằm giữa khu vực Bo Túc và Sroc Con Trang – Sóc Con Trăng thuộc Tây Ninh. Ngày 26 tháng 3 năm 1967, tiểu đoàn 1 thuộc trung đoàn 26 bộ binh do trung tá Alexander M. Haig chỉ huy được tăng cường cho lữ đoàn 2 của Đại tá James A. Grimsley, Jr. thuộc sư đoàn 1 bộ binh dưới quyền chỉ huy thiếu tướng John H. Hay chuẩn bị cho cuộc nhảy dù sâu vào chiến khu C gần biên giới Campuchia và đóng quân ở Căn cứ hỏa lực C ở gần Sroc Con Trang. Kế hoạch là sẽ đổ bộ xuống khu vực và thiết lập bãi đáp George – Landing Zone (LZ) George nằm về phía Tây cách Ấp Gù 2km. Sau đó giữ bãi đáp chờ tiểu đoàn 1 thuộc trung đoàn 2 bộ binh được đổ xuống và cùng tiến hành lục soát khu vực chung quanh
Alexander M. Haig với tên đầy đủ là Alexander Meigs “Al” Haig Jr. sau này trở thành Tổng Tham Mưu Trưởng dưới thời thời tổng thống Nixon và tổng thống Geranld Ford , Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao dưới thời tổng thống Reagan và tổng chỉ huy lực lượng NATO
Tuy nhiên, do thời tiết xấu, kế hoạch bị trì hoãn và tiểu đoàn 1 của trung tá Alexander M. Haig đáp xuống ngày 30 và tiểu đoàn 1/2 do trung tá William C. Simpson chỉ huy đáp xuống ngày 31 mà không gặp sự kháng cự nào. Tiểu đoàn 1/2 sau đó di chuyển về hướng Tây Nam cách đó 2 Km nên chỉ còn tiểu đoàn 1 của trung tái Haig lùng sục trong khu vực
Diễn biến sơ khởi trận Ấp Gù
Đến 13h ngày 31 tháng 3, cả 2 tiểu đoàn tung các trung đội đi lục soát và tiến sâu về biên giới Campuchia cách biên giới 3km thì trận Ấp Gù bắt đầu, trung đội trinh sát đụng trận với quân Giải Phóng được trang bị mạnh và đại đội B lính Mỹ tiến về trung đội trinh sát để hỗ trợ tuy nhiên bị quân Giải Phóng tấn công mạnh với súng không giật và súng máy kèm súng cối. Tiếp tục đại đội A được yêu cầu tiến lên để hỗ trợ đại đội B
Alexander M. Haig lúc này đang trên trực thăng và liên tục chỉ đạo các đơn vị của mình, pháo binh và máy bay Mỹ liên tục oanh tạc và lúc 17:05, các đơn vị lính Mỹ rút về. Các đơn vị quân Giải Phóng cố gắng truy kích nhưng hỏa lực Mỹ khiến họ phải bỏ cuộc, kết quả sơ khởi của trận Ấp Gù với 7 lính Mỹ chết và 38 bị thương. Thương vong của quân Giải Phóng không rõ
Thiếu tướng John H đã ra lệnh tăng cường cho trung tá Haig bằng tiểu đoàn 1 thuộc trung đoàn 16 bộ binh do đại tá Rufus C. Lazzell chỉ huy và sau khi đến bãi đáp đã thiết lập vị trí phòng thủ ở phía Tây Bắc căn cứ
Diễn biến trận Ấp Gù chính
04:55 ngày 1 tháng 4, quân Giải Phóng bắt đầu pháo kích bằng các súng cối 60mm, 82mm, 120mm, trung tá Haig ra lệnh báo động cho các đại đội chiến đấu và yêu cầu pháo binh bắn yểm trợ chung quanh, cùng với pháo kích bãi đáp George, quân Giải Phóng cũng pháo kích căn cứ hỏa lực C nơi đặt các pháo đội của quân đội Mỹ tuy nhiên các pháo đội này đã được chuyển đến căn cứ hỏa lực FSB Thrust vào ngày 29 nên vẫn có thể bắn hiệu quả
Quân giải phóng ngưng pháo kích lúc 05:15, 7 phút sau, quân Giải Phóng bắt đầu tấn công bằng bộ binh. Vị trí dại đội B và đại đội C bị tấn công dữ dội, Haig phải ra lệnh lui về sau 75m
Đến 06:30, trung đội trinh sát đến tăng cường cho đại đội C do đại úy Brian H. Cundiff đang chiến đấu ác liệt ở đây và cùng đại đội C và đại đội B cố gắng thiết lập lại tuyến phòng thủ ban đầu. Các máy bay Mỹ đến và thả bom chùm CBU chỉ cách quân đội Mỹ 30m, các máy bay tiền phương của Mỹ đã hướng dẫn máy bay ném bom và pháo kích chính xác, quân đội Mỹ phản công ác liệt và đến 08:00 đã thiết lập lại phòng tuyến như ban đầu và quân Giải Phóng rút lui, trận Ấp Gù dần dần chấm dứt
Tổng kết trận Ấp Gù
Quân Mỹ tìm thấy xác của 491 quân Giải Phóng và cho rằng đã tiêu diệt tổng cộng khoảng 609 quân Giải Phóng, thu được 50 vũ khí các loại. Tài liệu thu được cho thấy quân Giải Phóng tấn công thuộc trung đoàn 271 của sư đoàn 9 và trung đoàn 70 quân địa phương
Quân Mỹ chết 17 bị thương 102 người. Trong trận đánh, quân Giải Phóng pháo kích căn cứ hỏa lực C nơi đóng bộ chỉ huy của lữ đoàn 2 và đại tá lữ đoàn trưởng Grimsley bị thương và được di tản, sau đó thiếu tướng James F. Hollingsworth nắm quyền chỉ huy và sau đó là đại tá Haig
Đại tá Haig đánh giá bom chùm đã tỏ ra vũ khí sát thương đáng sợ. Pháo đội A của tiểu đoàn 1, trung đoàn 7 pháo binh của đại úy David Ernest đã bắn hơn 15.000 viên đạn để yểm trợ còn không quân Mỹ đã tiến hành 103 phi vụ và thả xuống hơn 100 tấn hàng tiếp tế, đạn được, nước uống …
