Trận Đồng Hới – Battle of Dong Hoi 1972 – Máy bay MIG tấn công tàu chiến Mỹ
Trận Đồng Hới năm 1972 – Battle of Dong Hoi 1972 là trận đánh đầu tiên giữa các tàu chiến Mỹ thuộc Hạm Đội 7 với pháo binh bờ biển Bắc Việt ngày 19 tháng 4 năm 1972. Đây cũng là lần đầu tiên máy bay MIG-17 của quân Giải Phóng tấn công tàu chiến Mỹ
Trận Đồng Hới diễn ra ở bờ biển Đồng Hới thuộc tỉnh Quảng Bình trong bối cảnh Chiến Dịch Xuân Hè 1972 mà chính sử còn gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 đang diễn ra ác liệt. Các tàu chiến Mỹ thuộc Hạm Đội 7 thường xuyên áp sát bờ để bắn phá tuyến đường vận chuyển lương thực – đạn dược từ Bắc vào Nam.
Để chống lại các tàu chiến Mỹ, quân Giải Phóng đã cho xây dựng sân bay Khe Gát (một sân bay dã chiến), đặt một đài quán sát tại Cửa Dinh và đặt Trạm ra-đa 403 đối hải ở cửa Nhật Lệ, thu thập tin tình báo trên biển cung cấp cho sở chỉ huy. Ngày 18 tháng 4 năm 1974, lúc 15 giờ 45 phút, Sở Chỉ huy Binh chủng Không quân QĐNDVN và Trung đoàn tiêm kích 923 tổ chức cho hai phi công Lê Hồng Điệp và Từ Để lái hai chiếc MiG-17F từ sân bay Kép về sân bay Gia Lâm sau đó bay vào sân bay Vinh. Từ Vinh, để bảo đảm bí mật, an toàn sở chỉ huy dẫn đường cho từng chiếc một bay vào Khe Gát
Ngày 19 tháng 4, máy bay Mỹ tiến hành đánh phá sân bay Đồng Hới và các tàu chiến Mỹ gồm tuần dương hạm USS Oklahoma City (CLG-5), khu trục hạm trang bị tên lửa USS Sterett (DLG-31) cùng 2 khu trục hạm USS Lloyd Thomas (DD-764) và USS Higbee (DD-806) liên tục nã pháo vào các tuyến đường dọc bờ biển. 2 phi công Giải Phóng là Nguyễn Văn Bảy B (số 1) và Lê Xuân Dị (số 2) được lệnh cất cánh 2 chiếc máy bay MIG để tấn công tàu chiến Mỹ
Lúc 17:00, tàu khu trục USS Sterett phát hiện 2 máy bay quân Giải Phóng đang đến gần và pháo phòng không dựng lên rào cản . Tuy nhiên, chiếc máy bay MIG-17 đã bay sát mặt nước, khi đến gần thì vọt lên cao, sau 2 lần ném bom chệch mục tiêu, lần thứ 3 thì ném 1 quả bom 250Kg trúng tháp pháo 127mm của tàu khu trục USS Higbee. Tháp pháo lúc này không có pháo thủ do trước đó bị kẹt đạn
Theo báo cáo của Hải Quân Mỹ, 1 chiếc MIG bị trúng tên lửa phòng không Terrier từ tàu USS Sterett, chiếc MIG-17 còn lại biến mất khỏi Radar của tàu tàu USS Sterett sau khi tên lửa Terrier được bắn lên, có khả năng là cũng đã bị tiêu diệt. Một tên lửa chống hạm Styx được quân Giải Phóng phóng đến nhưng đã bị bắn chận thành công
Đến 18:00, các tàu Mỹ rút về hướng Đông Bắc, khu trục hạm USS Sterett phát hiện 2 tàu phóng ngư lôi lớp P-6 của quân Giải Phóng đang đuổi theo và đã nhanh chóng bắn hạ
Sau trận chiến, tàu USS Higbee được đưa về Đà Nẵng để sửa chữa và mất khoảng 3 tuần để hàn lại các vết hỏng chứ không thay thế pháo tháp ở phía đuôi tàu bị trúng bom và trở lại làm nhiệm vụ hộ tống tàu sân bay
Phía Quân Giải Phóng cho biết, 2 chiếc máy bay MIG-17 của cả hai phi công Nguyễn Văn Bảy B và Lê Xuân Dị đều hạ cánh an toàn. Quân Giải Phóng cũng không cho bất cứ tàu phóng ngư lôi nào xuất kích trong ngày hôm đó
Các tranh cãi về trận Đồng Hới vẫn liên tục diễn ra sau đó. Phía Liên Xô khẳng định cho đến năm 1974, họ không cung cấp tên lửa chống hạm P-15 Termit hay P-20 Styx cho quân Giải Phóng. Tuy nhiên, năm 1967, tàu khu trục hạm Eliat của Israel đã bị 1 tàu phóng tên lửa của Ai Cập bắn chìm bằng tên lửa Styx và các tình báo Hải quân Mỹ khi đó đã báo cáo có khả năng Liên Xô cũng đã cung cấp tên lửa này cho quân Bắc Việt
