Phân tích chiến dịch Bolo – Operation Bolo gài bẫy MIG-21 trong chiến tranh Việt Nam

Chiến dịch Bolo – Operation Bolo gài bẫy MIG-21 là chiến dịch thành công của không quân Mỹ khi sử dụng máy bay F-4 Phantom giả dạng máy bay F-105 Thunderchief để gài bẫy MIG-21 và đã bắn rơi 7 chiếc MIG-21 của trung đoàn 921 không quân Việt Nam – North Vietnam People’s Air Force (VPAF) trong chiến tranh Việt Nam được xem

Diễn biến chiến dịch Bolo với tốp máy bay Rambler

Tốp bay F-4 Phantom thuộc tốp thứ 3 Rambler vào trận địa do đại úy John B. Stone chỉ huy và là chỉ sĩ quan chiến thuật của không đoàn và cũng là kiến trúc sư của chiến dịch Bolo . Khi vào khu vực trận đánh, Stone phát hiện 1 cặp MIG-21 và phóng 1 tên lửa AIM-7 Sparrow nhưng tên lửa không nổ. Stone phóng tên lửa thứ 2 và trúng đích. Chiếc MIG bốc cháy. Quan sát thấy chiến MIG thứ 3, Stone đảo hướng và chiếc MIG vào tầm tấn công của đại tá Philip P. Combies (Rambler 4). Anh viết

“Chúng tôi bay ở độ cao 4.800m và phát hiện 4 chiếc máy bay MIG-21 đang ở phía dưới cách chúng tôi 8km hướng 2 giờ. Thêm 2 chiếc MIG cách chúng tôi 3km về phía sau. Khi chiếc MIG cắt ngang Stone, anh ấy quặt sang trái, hạ thấp độ cao và đuổi theo. Đội hình bay bây giờ trải rộng, tôi đuổi theo 1 chiếc MIG khác và bám sát bằng radar khi đến gần, tôi dùng kính ngắm và sau đó nhấn nút bắn, buông và nhấn lần nữa. Tôi không thấy quả thứ nhất nhưng thấy rõ quả tên lửa thứ 2 từ khi được phóng và trúng đuôi chiếc MIG ở khoảng cách 600m và độ cao 3.500m. Chiếc MIG nổ tung và bao trùm trong lửa”

Vài giây sau, chiếc MIG khác bị trúng tên lửa của máy bay Rambler 2 do Lawrence Glynn điều khiển và cũng bùng cháy. Đây là chiếc MIG bị bắn cháy thứ 3 của nhóm Rambler

Lúc này, các tên lửa SAM bắt đầu được phóng lên, nhóm Rambler cảm giác nguy hiểm và rời khỏi trận đánh. Chiến dịch Bolo kết thúc trong 12 phút

4 nhóm bay máy bay F-4 Phantom khác của Không Đoàn 8 tiến vào trận đánh nhưng không gặp máy bay MIG và do mối nguy hiểm của tên lửa SAM nên cũng rời trận địa. Các nhóm thuộc lực lượng phía Đông vượt qua được thời tiết xấu nhưng không tiến vào khu vực phía Bắc. 2 nhóm bay ở căn cứ Ubon hủy nhiệm vụ do công tác bảo trì. Chỉ có 26 máy bay trong tổng số 56 máy bay được giao nhiệm vụ đã vào khu vực trực đánh và 12 chiếc gặp máy bay MIG-21

Tổng kết chiến dịch Bolo

Trong tổng số 16 máy bay MIG-21 của trung đoàn 921 Quân Giải Phóng – VPAF có 11-14 chiếc lâm trận và tổn thất 7 chiếc cùng có thể thêm 2 chiếc khác do đại tá Philip P. Combies (Rambler 4) và đại tá Herman L. Knapp ( Rambler 03 ) và phi công R. Wetterhahn cho biết có thêm 1 phi công MIG phải nhảy dù thoát khỏi chiếc MIG-21 do bị hết nhiên liệu hoặc do tên lửa trúng bình xăng

Đơn vị	Máy bay	Phi công chính	Phi công phụ	Vũ khí	Mã hiệu
555 TFS, 8 TFW	F-4C	R. Wetterhahn	J.Sharp	AIM-7	Olds 02
555 TFS, 8 TFW	F-4C	W. Radeker II	J. Murray III	AIM-9	Olds 04
555 TFS, 8 TFW	F-4C	R. Olds	C. Clifton	AIM-9	Olds 01
555 TFS, 8 TFW	F-4C	E. Raspberry	R. Western	AIM-9	Ford 02
433 TFS, 8 TFW	F-4C	P. Combies	L. Dutton	AIM-7	Rambler 04
433 TFS, 8 TFW	F-4C	J. Stone	C. Dunnegan	AIM-7	Rambler 01
433 TFS, 8 TFW	F-4C	L. Glynn Jr.	L. Cary	AIM-7	Rambler 02

Phía trung đoàn 921 chỉ thừa nhận tổn thất 5 chiếc MIG-21 trong ngày 2 tháng 1 năm 1967 và cả 5 phi công đều nhảy dù thoát bao gồm :

Đơn vị	Phi công	Phi công	Máy bay	Số hiệu
921 FR	Vũ Ngọc Đỉnh	bị bắn rơi, nhảy dù an toàn	MiG-21PFL	4228
921 FR	Nguyễn Đức Thuận	bị bắn rơi, nhảy dù an toàn	MiG-21PFL	4125
921 FR	Nguyễn Đăng Kính	bị bắn rơi, nhảy dù an toàn	MiG-21PFL	4126
921 FR	Bùi Đức Nhu	bị bắn rơi, nhảy dù an toàn	MiG-21PFL	4224
921 FR	Nguyễn Ngọc Độ	bị bắn rơi, nhảy dù an toàn	MiG-21PFL	4029

Thành công của chiến dịch Bolo dùng máy bay F-4 Phantom giả dạng máy bay F-105 Thunderchief để gài bẫy MIg-21 đã thúc đẩy Không Lực 7 của Mỹ tiến hành các nhiệm vụ thám thính chụp ảnh tiếp theo. Ngày 5 và ngày 6, 2 chiếc F-4C của không đội chiến thuật 555 – 555th TFS bay gần nhau và trên màn hình radar hiện ra như một mục tiêu duy nhất. Ngày 6 tháng 1, chiến thuật này đã gây ngạc nhiên và khi đụng trận với 4 chiếc MIG đã bắn cháy 2 chiếc MIG do Crab 01 (đại úy Richard M. Pascoe và thiếu úy Norman E. Wells) và Crab 02 (đại tá Thomas M. Hirsch và thiếu úy Roger J. Strasswimmer)

Các tổn thất liên tiếp khiến trung đoàn 921 đã không cho các máy bay Mikoyan-Gurevich MiG-21 tiếp tục lâm trận trong suốt tháng 1, tháng 2 và nửa đầu tháng 3 nhằm dành thời gian cùng các cố vấn Liên Xô vạch phương án cho các chiến thuật tiếp theo.

Cuộc chiến giữa MIG-21 và F-4 Phantom vẫn tiếp diễn khi lực lượng F-4 vẫn cố gắng áp chế các chiếc MIG nhằm bảo vệ các máy bay F-105 Thunderchief và cho đến khi các máy bay F-105 Thần Sấm bị loại biên thì các chiếc F-4 Phantom đảm nhận thêm cả vai trò là máy bay ném bom oanh tạc 

Xem lại : Chiến dịch Bolo – Operation Bolo gài bẫy MIG-21 trong chiến tranh Việt Nam – P1