Trước trận Khâm Đức – Battle of Kham Duc
Khi áp lực lên căn cứ Khâm Đức gia tăng, vấn đề lực lượng Dân Sự Chiến Đấu trở nên nhạy cảm. Đã có nhiều lời bàn tán về việc một số binh sĩ CIDG làm phản trong trận Ngok Tavak ngày 10 và ngày 11 tháng 5 khi họ đã nổ súng giết chết vài binh sĩ Mỹ. Ngày 12 tháng 5, các binh sĩ CIDG ở trại Khâm Đức đã từ chối tiến hành lùng sụng ở phía sau trại Khâm Đức. Các chỉ huy người Việt Nam cũng không chịu rời khỏi công sự để khích lệ các binh sĩ CIDG. Một binh sĩ Đặc Biệt Mỹ đã báo cáo :
“Việc kiểm soát trại Khâm Đức đã hết sức tồi tệ”
Chỉ huy nhóm A của lực lược Đặc Biệt Mỹ là đại úy Robert Hendeson đã nhận xét rằng một đại đội CIDG chưa từng bị tấn công trên bộ lần nào. Ngay cả những lần cả trại bị pháo kích thì phía đại đội này chỉ nhận phải vài quả đạn súng cối. Đại úy Henderson nghi ngờ đại đội này. Một trung úy Mỹ cho biết, tinh thần chiến đấu và kỷ luật của các binh sĩ CIDG rất kém, nhiều người tự ý rời bỏ vị trí phòng thủ mà không xin phép. Để ngăn chận việc rời bỏ vị trí chiến đầu sẽ khiến đường băng trở nên không được phòng thủ, viên trung úy này đã dọa sẽ bắn bỏ bất cứ ai tự ý rời bị vị trí chiến đấu
Đại tá Claude H. Turner – sĩ quan cao cấp ở Trung Tâm Kiểm Soát và Chỉ Huy Không Quân Chiến Trường – airborne Battlefield Command and Control Center (ABCCC) đã nhận xét rằng khi trung tá Nelson – chỉ huy trại Khâm Đức gọi cho trung tâm để yêu cầu không kích yểm trợ, giọng của trung tá Nelson rất lo lắng
THẢM HỌA Ở ĐƯỜNG BĂNG
Ở phía sân bay Khâm Đức, mọi việc diễn biến ngày càng tệ hơn. Vào lúc 7h30, trực thăng CH-47 đầu tiên bay đến để di tản. Nhưng khi chuẩn bị đáp xuống, trực thăng này bị trúng nhiều phát đạn và bốc cháy và làm nghẽn luôn đường băng. Lực lượng công binh cử 1 xe ủi đến để dọn xác chiếc trực thăng tuy nhiên pháo của Quân Giải Phóng bắn liên tiếp về phía chiếc xe ủy khiến chiếc xe này nổ tung, làm chết luôn cả người lái và càng làm nghẽn đường băng khiến các máy bay cánh cố định không thể sử dụng. Cùng lúc đó, một máy bay AH-1 Skyraider cũng bị bắn rơi ở phía ngoài tuyến phòng thủ
Mất hơn 1 giờ để dọn dẹp đường băng, một máy bay C-130 chở đầy thiết bị và hàng hóa đáp xuống. Tuy nhiên ngay khi sắp đáp xuống, hỏa lực phòng không bắn thủng một bánh xe và bồn nhiên liệu ở cánh máy bay. Khi máy bay đáp xuống, phi hành đoàn mở cửa để thả hàng hóa xuống, phụ nữ và trẻ em bắt đầu đổ xô lên máy bay, nhiều binh sĩ CIDG cũng nhảy lên máy bay và xô đẩy người khác xuống để giành chổ. Quá nhiều người đã ở trên máy bay trong khi hàng hóa chưa đổ xuống hết, kèm theo đó là một bánh máy bay bị xẹp khiến máy bay không thể tăng tốc độ để cất cánh trên đường băng còn nhiều chướng ngại vật. Nhiều người trên máy bay run sợ khi phát hiện rằng chiếc máy bay chậm chạp này là mồi ngon cho các khẩu pháo Quân Giải Phóng trên các ngọn đồi
Cuộc di tản đã khởi đầu rất tồi tệ, Quân Giải Phóng đã bắn hỏng 2 máy bay khi đáp xuống và 1 máy bay chiến đấu cho thấy hỏa lực phòng không của họ đã hoàn toàn khống chế đường băng. Khi tin tức máy bay C-130 bị bắn ở Khâm Đức được báo lên cơn quan MACV, họ quyết định không đưa thêm máy bay C-130 đến đây nữa do quá nguy hiểm. Những người ở trại Khâm Đức họ hiểu rằng bây giờ số phận của họ phụ thuộc vào các đợt không yểm chiến thuật
Căn cứ Khâm Đức được giữ vững trong vài giờ sắp tới cho đến khi cuộc di tản được bắt đầu trở lại là nhờ vào các đợt không yểm với sự trả giá rất đắt và kết quả là di tản được phần lớn những người ở trại Khâm Đức. Chỉ trong 9 giờ, ở trận Khâm Đức – Battle of Kham Duc, đã có 7 máy bay bị bắn rơi . Không Quân Mỹ mất 1 trực thăng CH-47, 1 máy bay chiến đấu A-1E Skyraider, 1 máy bay trinh sát 0-2 Skymaster, 2 chiếc máy bay vận tải C-130. Thủy Quân Lục Chiến mất 1 trực thăng CH-46, Bộ binh Mỹ mất 1 trực thăng UH-1 . Thủy Quân Lục Chiến cũng mất 2 trực thăng CH-46 ở trận Ngok Tavak
Trong ngày 12 tháng 5, ngoài các đợt yểm trợ của các máy bay AC-47 và máy bay ném bom B-52, còn có 1 chuyến máy bay C-130 thả dù tiếp tế đạn dược và y tế, Không quân Mỹ tiến hành hơn 120 phi xuất , Thủy Quân Lục Chiến tiến hành 16 phi xuất để yểm trợ trại Khâm Đức. Tuy nhiên, tổn thất vẫn rất lớn. Ngoài 7 máy bay, toàn bộ các trang thiết bị đều bị bỏ lại và phá hủy, các khẩu pháo 105mm bị phá hủy vào những phút cuối cùng
Có 25 binh sĩ Mỹ chết, 96 bị thương và 64 mất tích. Phía người Việt tổn thất hàng trăm người chết và bị thương. Trong tổng số 1.760 người ở trại Khâm Đức, có 1.500 người được di tản an toàn. Tổn thất lớn nhất là khi chiếc máy bay C-130 chở 183 người Việt bị bắn rơi vào trưa ngày 12 tháng 5 khiến toàn bộ người trên máy bay thiệt mạng.
Cuộc di tản chấm dứt vào lúc 16h45 khi toàn bộ người trên mặt đất đều được rút đi an toàn
TRỰC THĂNG HỖ TRỢ
Không rõ có bao nhiêu chuyến phi xuất của trực thăng trong ngày 12 tháng 5 ở trận Khâm Đức. Tuy nhiên, có ít nhất 46 chuyến phi xuất bằng trực thăng CH-47 của Lục Quân và 30 chuyến phi xuất bằng trực thăng CH-46 của TQLC để di tản người khỏi trại Khâm Đức. Các trực thăng của Lục Quân và TQLC đã di tản hơn phân nửa số người ở đây. Thêm vào đó, có ít nhất 12 chuyến phi xuất bằng trực thăng UH-1 trong việc di tản, tìm kiếm và cứu hộ và 6 trực thăng vũ trang được duy trì liên tục để áp chế hỏa lực đển yểm trợ công tác di tản và cứu hộ. Không như các máy bay cánh cố định có tốc độ cao, được trang bị pháo và bom, các trực thăng có tốc độ thấp, được trang bị súng máy và rocket nên dễ dàng xoay vòng quanh mục tiêu hơn các máy bay kia. Tuy nhiên, do tốc độ thấp nên cũng gặp nhiều nguy hiểm hơn các máy bay khác
Sau giờ trưa ngày 12 tháng 5, khi số lượng người cần di tản ngày càng ít đi, tuyến phòng thủ ngày càng thu hẹp thì các trực thăng đã chấm dứt nhiệm vụ. Vào những phút cuối cùng, các máy bay chiến thuật của Không Quân đã yểm trợ cuộc di tản cuối cùng khỏi căn cứ Khâm Đức
Do lực lượng ở Khâm Đức chưa chuẩn bị kế hoạch cho tình huống di tản khẩn cấp như thế và cũng chưa có kinh nghiệm trong việc xử lý số lượng nhiều máy bay, nhiều loại máy bay trên vùng không trung nhỏ hẹp như ở Khâm Đức nên các chỉ huy các phi hành đoàn, các phi công đã nổ lực và nhanh chóng thiết lập các cơ chế bay và cũng đơn giản hóa nhiều thủ tục như các chuyến bay thông thường
Các phi công sau này thuật lại, họ được mô tả rất ngắn gọn tình huống ở Khâm Đức và nhiệm vụ cần thực hiện. Tuy nhiên, khi bay đến nơi, họ thấy rằng những gì đã được mô tả không đúng với thực tế và nhiệm vụ lại trở nên không còn phù hợp do diễn biến của chiến trường quá nhanh
Xem lại từ đầu : Không lực và cuộc di tản trong trận Khâm Đức – Airpower in the battle of Kham Duc – P1
Xem lại : Không lực và cuộc di tản trong trận Khâm Đức – Airpower in the battle of Kham Duc – P2
