Trận Kontum 1972 – Battle of Kontum

Trận Kontum 1972 – Battle of Kontum 1972 là trận đánh lớn trong chiến dịch Chiến dịch Bắc Tây Nguyên 1972 thuộc chiến dịch Xuân Hè 1972 hay còn gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa 1972

Kontum là thị trấn nằm phía Bắc Pleiku, cách Pleiku khoảng 30km. Trong chiến dịch Bắc Tây Nguyên, có thể chia làm 3 giai đoạn, giai đoạn 1 là là trận đánh Đắk Tô – Tân Cảnh trong gần trọn tháng 4, giai đoạn 2 là trận đánh căn cứ Biên Giới kéo dài khoảng 2 tuần đầu tháng 5 và giai đoạn 3 là giai đoạn chính : trận đánh Kontum kéo dài từ giữa tháng 5 đến tuần đầu tháng 6

Các đơn vị phòng ngự chính ở mặt trận Kontum là sư đoàn 22 bộ binh cùng lữ đoàn dù. Sư đoàn 22 có bộ tư lệnh sư đoàn đóng ở tỉnh Bình Định, còn căn cứ Tiền Phương đóng ở Tân Cảnh. Trong đó, chỉ 1 số đơn vị thành phần của sư đoàn là đóng ở phía Tây Bắc Kontum và trải dài qua Võ Định, Đắk Tô 2 và Tân Cảnh ôm trọn dãy đồi phòng thủ của các đơn vị dù. Các dãy đồi này cũng là các căn cứ đóng quân do lực lượng Dù đảm nhiệm với quy mô từ đại đội 150 người đến cỡ tiểu đoàn 500-600 người nhằm ngăn chận sự xâm nhập của quân Giải Phóng từ đường mòn Hồ Chí Minh . Sở dĩ chúng có tên là “dãy đồi Hỏa Tiễn” – “Rocket Ridge” là do chúng thường xuyên bị quân Giải Phóng tấn công liên tục bằng hỏa tiễn 122mm mà quân Giải Phóng gọi là B72 hay DKB

Hỗ trợ cho hệ thống phòng thủ là 2 trại của lực lượng đặc biệt : trại Bến Hét và trại Polei Kleng của lực lượng Biệt Động Quân và đặt dưới sự chỉ huy của sư đoàn 22

Quân đội Mỹ không còn tham chiến bằng bộ binh trong năm 1972 ở trận đánh Kontum mà chỉ còn chủ yếu hỗ trợ bằng không quân bao gồm Nhóm Tác Chiến Không Quân số 17 – 17th Combat Aviation Group (CAG) và tiểu đoàn Tác Chiến Không Quân sồ 52 – 52nd Combat Aviation Battalion (CAB) đóng quân ở trại Halloway và sân bay Pleiku bao gồm : đại đội trực thăng tấn công số 57 gồm 8 chiếc AH-1G và chiếc 20 UH-1H ; đại đội hỗ trợ tấn công số 180th  gồm 16 chiếc CH-47; đại đội vũ trang số 361st  gồm 12 chiếc AH-1G); Phi đội B thuộc phi đoàn không vận số 17 gồm 9 chiếc AH-1G, 8 chiếc UH-1H và 10 OH-6

Bối cảnh diễn ra trận Kontum

Ngày 3 tháng 4, quân Giải Phóng bắt đầu chiến dịch Bắc Tây Nguyên bắt đầu với trận Đắk Tô – Tân Cảnh và mở màn bằng các cuộc tấn công vào các dãy căn cứ hỏa lực của quân đội Việt Nam nằm án ngữ phía Tây đường QL 14 để che chắn đường mòn Hồ Chí Minh. Ở các dãy căn cứ hỏa lực này, đã xảy ra trận đánh đồi Charlie, Delta, … do lực lượng Dù phòng ngự

Sau khi dứt điểm các ngọn đồi này, ngày 21 tháng 4, quân Giải Phóng đã tấn công căn cứ Tân Cảnh và Đắk Tô và đến ngày 24 tháng 4 thì chiếm được căn cứ Tân Cảnh và căn cứ Đắk Tô. Đường tiến quân xuống Kontum lúc này hoàn toàn trống trải, nhưng để củng cố lực lượng, quân Giải Phóng đã mất 20 ngày để chuẩn bị lỡ mất cơ hội đánh trận Kontum lúc quân VNCH đang suy yếu nhất. Tận dụng thời cơ chần chừ của quân Giải Phóng, lúc này quân Việt Nam Cộng Hòa đã kịp tăng cường phòng ngự. Cố vấn Mỹ John Paul Vann nhiều kinh nghiệm được cử đến vùng 2 Chiến Thuật và trung tướng Ngô Dzu được thay bằng thiếu tướng Nguyễn Văn Toàn làm tư lệnh quân đoàn II, đại tá Lý Tòng Bá được cử làm tư lệnh sư đoàn 23 VNCH để thay sư đoàn 22 đã bị đánh tan rã . Đại tá John Truby – cố vấn của sư đoàn 23 đã vạch kế hoạch phòng thủ và đã huấn luyện cho binh lính VNCH cách sử dụng tên lửa chống tăng M72 LAW để chống lại xe tăng T-54 của quân Giải Phóng

Đầu tháng 5, quân Giải Phóng chuyển hướng đánh trại Polei Kleng Camp và trại Bến Hét ở phía Tây Kontum do lo ngại bị đánh tạt sườn và mất đường tiếp viện. Trại Polei Kleng bị pháo kích liên tục từ ngày 24 tháng 4 và đến ngày 6 tháng 5, quân Giải Phóng dội hơn 500 quả đạn pháo và quân Mỹ phải bỏ trại này

Diễn biến trận Kontum

Ngày 14 tháng 5, trận Kontum bắt đầu, quân Giải Phóng với trung đoàn 48 được tăng cường trung đoàn xe tăng 203 tấn công hướng Tây bắc Kontum. Trung đoàn 28 tấn công hướng Bắc và trung đoàn 64 và trung đoàn 141 tấn công hướng Nam

Lúc 5:00 ngày 14 tháng 5, quân Giải Phóng bắt đầu tấn công, cố vấn John Paul Vann ra lệnh B-52 ném bom vào vùng đã định trước. 25 Box B-52 thả hơn 3.000 quả bom các loại, tiếp theo đó là các đợt tấn công của máy bay cường kích A-37 và AD-6 và cuối cùng là các máy bay trực thăng vũ trang AH-1 Cobra khiến các mũi tấn công của quân Giải Phóng bị thiệt hại nặng

Ngày 20 tháng 5, quân Giải Phóng lại tiếp tục tấn công và xuyên thủng được hàng phòng ngự của quân đội VNCH, chiếm được Tòa Giám Mục, khu nghĩa trang và sân bay, cuộc chiến trận Kontum bây giờ diễn ra ngay trong thị trấn Kontum. Quân Giải Phóng chiến đấu ác liệt trong khi biệt động quân của VNCH cố gắng đánh bật ra. B-52 ném bom liên tục các vị trí đóng quân bên ngoài của quân Giải Phóng và ngược lại, Kontum liên tục bị pháo kích bằng pháo 130mm và hỏa tiên 122mm DKB