Trận đèo An Khê trong Mùa Hè Đỏ Lửa – Battle of An Khe Pass in Easter Offensive 1972 – P2

Do vị trí xung yếu và là đường huyết mạch chi viện cho cao nguyên, để phòng ngự đường 19 trong trận đèo An Khê trong  chiến dịch Xuân Hè hay còn gọi là Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 – Battle of An Khe Pass in Easter Offensive 1972 , binh sĩ Đại Hàn đã thiết lập nhiều vị trí chốt chặn

Lực lượng trung đoàn 2 Quân Giải Phóng thiết lập nhiều chốt dọc theo đường 19 với mục đích cắt đường tiếp tế huyết mạch này. Cụm chốt chính (nằm ở phía Đông đường 19) bao gồm điểm cao 638 – chốt Cây Rui, điểm cao 384, cống Hang Dơi do tiểu đoàn 6 bộ binh (3 đại dội 61-62-63 chốt giữ). Cụm chốt phụ (nằm ở phía Tây đường 19): chốt giữ từ suối Văn Ngày đến suối Vôi do 2 đại đội công binh chốt giữ. Nhiệm vụ của cụm chốt phụ, là trợ lực cho cụm chốt chính, phân chia lực lượng binh sĩ Đại Hàn tại đây, tổ chức phòng ngự từ xa cho cụm chốt chính.

Điểm quan trọng của toàn bộ chiến dịch là đại đội đặc công quân khu đánh chiếm được mỏm phía Bắc của điểm cao 638 nơi có 1 đại đội thuộc sư đoàn Mãnh Hổ đang chốt giữ để đại đội 61, triển khai lực lượng trên cả 2 mỏm điểm cao hình thành thế Ỷ Dốc.

Đêm ngày 9-4 tất cả các lực lượng làm nhiệm vụ chiến đấu tại trận đèo An Khê – battle of An Khe pass của trung đoàn bộ binh 12 đã triển khai xong về nơi tập kết, chuẩn bị công sự

2h12 sáng ngày 10/4, khi đại đội đặc công tiếp cận mỏm phía Bắc của chốt Cây Rui đã bị lộ ngay tại lớp hàng rào kẽm gai đầu tiên, không thực hiện được đánh chốt địch bằng phương án mật tập. Cối 82mm, được ống ngắm hồng ngoại chỉ thị mục tiêu, phối hợp với 4 trực thăng vũ trang đã dần nát đại đội đặc công. Toàn đại đội gần như xóa xổ sau 10 phút giao tranh, theo như tài liệu của sư đoàn Mãnh Hổ, họ thu nhặt được 18 thi thể lính đặc công.

Điều tai hại này đã khiến Đại đội 61 bị lộ mục tiêu chính, phải chạy như bay đến mỏm phía Nam điểm cao 638 để bố trí trận địa. Vừa khống chế đường 19, vừa áp chế mỏm phía Bắc của điểm cao 384 (cách đó 200m) trong trạng thái chưa kiến trúc được trận địa phòng ngự dưới làn mưa bom bão đạn.

Lúc này, Đại đội 63 cùng các đơn vị công binh phá sập một phần cống hang Dơi rồi chốt chặn tại đây. Lực lượng tại chỗ của Nam Triều Tiên và VNCH phản ứng tức thì khi điều Chiến đoàn 14 vùng 2 chiến thuật gồm 5 xe tăng và 2 đại đội bộ binh lao lên đánh được 3 cụm pháo 105mm đặt ở An Khê, An Tân với 24 khẩu pháo thay nhau bắn mãnh liệt vào trận địa phòng ngự chốt chặn của trung đoàn 12.

Sau 2 ngày giao tranh quyết liệt, các lực lượng giải toả đã chọc thủng chốt phụ ở phía Tây, 2 đại đội công binh gần như xoá sổ. Lực lượng giải toả sau đó tiến xuống khu vực tiểu đoàn 6 chốt giữ (cụm chốt 638-384-cống Hang Dơi) phối hợp với các đơn vị Sư đoàn 22 VNCH từ phía Quy Nhơn đánh lên, hình thành thế trận 2 mặt giáp công. Thế trận diễn biến xấu dần theo hướng có lợi cho quân Giải Phóng, trung đoàn 12 Quân Giải Phóng đã điều thêm tiểu đoàn 5, dự bị của trung đoàn để tăng cường cho trận đèo An Khê

Đêm 20-4-1972, mười ngày sau khi mở chiến dịch, trung đoàn 12 nhận được điện của khu ủy và quân khu ủy khu 5 gửi xuống: “Nhiệt liệt khen ngợi cán bộ, chiến sỹ trung đoàn 12, đã chiến đấu rất dũng cảm. Địch ở Tây Nguyên đang khốn đốn. Chúng sẽ còn cố sức giải toả đường số 19. Cuộc chiến đấu sẽ quyết liệt dữ dội hơn. Các đồng chí hãy nêu cao quyết tâm, công sự phải vững chắc hơn, đánh địch phải linh hoạt hơn, để làm chủ mặt đường triệt để hơn…”. Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Bộ quốc phòng, trực tiếp điện thẳng cho trung đoàn bộ binh 12, khen ngợi: “Các đồng chí đã đứng vững như bàn thạch, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giai đoạn đầu cắt đường số 19, phối hợp với chiến trường chung…”. Thượng tướng Hoàng Minh Thảo, nguyên tư lệnh mặt trận B3 lúc đó cũng gửi điện: “Cảm ơn chiến sỹ trung đoàn bộ binh 12 đã anh dũng cắt đường số 19, phối hợp với chiến trường chung…”.

Ban đầu phía Nam Triều Tiên và VNCH tổ chức đánh đánh toàn bộ cụm chốt nhưng không thành công. Vì vậy, các đơn vị giải tỏa thực hiện phương án nhổ từng chốt một. Đầu tiên là chốt Cây Rui (điểm cao 638), điểm cao 384 và cuối cùng là cống Hang Dơi. Tại cao điểm 638 sau nhiều ngày giao tranh đẫm máu, đến ngày 23/4/1972 lực lượng lính Nam Triều Tiên dùng vũ khí hóa học tiêu diệt đại đội 61. Từ các trận địa pháo, đạn hơi cay đã bao trùm lên trận địa của đại đội 61. Lính Nam Triều Tiên đeo mặt nạ phòng độc lại ào ạt tấn công lên chốt. Đại đội 61 tại chốt Cây Rui hi sinh gần hết bao gồm cả đại đội trưởng và đại đội phó. Đến ngày 24-4, đại đội 61 chỉ còn lại 5 người sống sót sau đó được tiểu đoàn 5 lên tăng viện, tiếp tục chiến đấu đến đêm 24/4 thì buộc phải rút lui do thương vong quá lớn.

Tại cao điểm 384, ngày 18-4, lính Nam Triều Tiên đã dùng đến 2 tiểu đoàn, từ phía bắc và phía đông ào ạt tấn công lên cao điểm. Đại đội 62 kiên cường trụ bám, đẩy lui nhiều đợt tấn công của địch. Cuộc chiến đấu diễn ra vô cùng ác liệt, tiểu đoàn phó chính trị, đại đội trưởng Đồng Xuân Soạn và 8 chiến sĩ vẫn không rời trận địa, chiến đấu đến giọt máu cuối cùng trên cao điểm 384… toàn đại đội chỉ có một người sống sót.

Tại cống Hang Dơi, trận chiến diễn ra ngay trên mặt đường. Giữa một bên đạn B40, B41 đếm từng quả đối mặt với 1 bên có thiết giáp được pháo binh, trực thăng chi viện thì ai dũng cảm hơn người đó thắng. Dĩ nhiên cái giá phải trả không phải nhỏ, đại đội 63 thương vong 80% quân số.

Đường 19, được giải tỏa cơ bản vào ngày 24/4/1972 kết thúc sau 14 ngày giao tranh ác liệt giữa 2 bên. Phía binh sĩ Đại Hàn sau trận đánh đã lập bia tưởng niệm và đến sau này vẫn còn

Xem lại : Trận đèo An Khê năm 1972 – Battle of An Khe Pass 1972 – P1