Nữ hoàng phản chiến Hanoi Jane tiếp tục bị khơi lại chuyện cũ và chỉ trích

Diễn viên Hollywood Jane Fonda nổi tiếng với sự nghiệp điện ảnh, phong trào phản chiến và bức hình bà ngồi trên mâm pháo cao xạ gần Hà Nội năm 1972 nên bị gán danh Hanoi Jane tiếp tục bị khơi lại chuyện cũ và chỉ trích

Tháng 4, vừa qua, tạp chí Oregonlive và tạp chí Progressive lại đăng lại những bài viết về diễn viên Hollywood Jane Fonda. Diễn viên Jane Fonda sinh năm 1937 là một trong những nhân vật phản chiến nổi bật nhất ở Hoa Kỳ, nên được Hà Nội cho phép ghé vào Hà Nội. Tại đây, bà tham gia nhiều buổi họp lên tiếng ủng hộ Hà Nội, đả kích chế độ Nguyễn Văn Thiệu ở miền Nam, lên án các cuộc ném bom của Mỹ và sự can thiệp của Mỹ vào Việt Nam. Đỉnh điểm là bà tham quan 1 tổ cao xạ, đội nón cối, ngồi lên mâm pháo với thái độ tinh nghịch, châm chọc , … do đó bà bị gán tên là “Hanoi Jane”

Kể từ chuyến thăm Hà Nội trở về, quan điểm của diễn viên Jane Fonda không thay đổi, mà còn mạnh mẽ hơn trong việc chống cả các cựu binh Hoa Kỳ, và lên án chính quyền Mỹ cùng chính phủ Nguyễn Văn Thiệu ở VNCH. Hanoi Jane cũng nhắc sinh viên Mỹ rằng hãy nhớ là các phi công Hoa Kỳ ném bom Bắc Việt Nam “không phải là vô tội”.

Nhưng có lẽ điều Hanoi Jane gây bất bình nhất chính là những ý kiến về về tù binh Mỹ bị Hà Nội bắt được và cầm giữ:

“Đa số những tay kể lại chuyện bị tra tấn là những gã đàn ông già, bọn diều dâu, cơ hội chủ nghĩa hói đầu, là sĩ quan,”

Nữ hoàng phản chiến Jane Fonda nói với cử tọa chừng 300 người trước tòa nhà Nursing building về các cuộc trả lời báo chí mà một số cựu tù binh chiến tranh (POW) được thả ra sau thỏa thuận ký tại Paris thực hiện khi về nước.

“Ai đạo diễn cả một làn sóng trả lời báo chí này ?. Chúng ta cần bao lâu nữa để biết rằng trên thực tế chỉ có một nhúm tù binh, dưới 20 người từ con số trên 500, là trở về và gây ra cho chúng ta cảm tưởng rằng phía Bắc Việt Nam có chính sách tra tấn tù binh Mỹ một cách có hệ thống.”

Hanoi Jane còn cho rằng các cựu tù binh Mỹ nếu không kể chuyện bịa rằng họ bị Hà Nội tra tấn thì có thể bị đưa ra tòa án binh ở Mỹ, và nhắc các sinh viên rằng, “không phải tù binh, mà chính chúng ta bị tẩy não. Những phi công này không bị bắt cóc khỏi sân golf ở Fort Ord, khỏi Fort Bragg mà họ thực hiện phi vụ đều đặn như thể là chuyển thư tín. Chúng ta đừng nên quên những người này không phải anh hùng.””.

Tinh thần phản chiến còn khiến Jane Fonda luôn nhắc các người Mỹ về việc các phi công Mỹ đã làm gì ở chiến trường Việt Nam. 

Nhưng càng lúc, Ha Noi Jane càng đi quá xa và sau ngày Mỹ rút khỏi Việt Nam. Các cựu binh Mỹ cảm giác bị phản bội và lúc này Jane bị các cựu chiến binh Mỹ lên án. Bức hình Hanoi Jane ngồi bên mâm pháo của một đơn vị cao xạ QĐNDVN trở thành biểu tượng khác, biểu tượng của việc tiếp tay cho phòng không Bắc Việt bắn máy bay Mỹ và giết phi công Mỹ.

Sau này, Jane Fonda cũng nói lại rằng đó là một sai lầm khủng khiếp – “terrible mistake” và cho biết bà hoàn toàn không biết về việc sử dụng bức hình đó như thế nào. Trong cuốn hồi ký ra năm 2005 “My Life So Far”, Jane Fonda kể lại:

“Ai đó, (tôi không nhớ là ai) dẫn tôi đến bệ pháo, tôi ngồi xuống, vẫn cười, vẫn vỗ tay. Tất cả chẳng có gì liên quan đến chỗ tôi ngồi, tôi thậm chí còn không nghĩ tôi ngồi ở đâu.”

Trả lời tại Frederick, Maryland trong một sự kiện tháng 1/2015, nơi có nhóm biểu tình chống bà bên ngoài, Jane Fonda nói:

“Tôi thấy đau đớn và điều này sẽ theo tôi tới khi xuống mồ rằng tôi đã phạm sai lầm, rất nhiều sai lầm khiến nhiều người nghĩ tôi chống lại các quân nhân Mỹ.”

Trong khi bên trong, bà Jane đang phát biểu thì bên ngoài, nhiều nhóm biểu tình bên ngoài cầm biểu ngữ thách thức Jane Fonda cùng bức hình “bên mâm pháo ở Hà Nội” của bà, cùng dòng chữ “Tha thứ? Có thể. Nhưng quên đi? Không bao giờ!” (Forgive? Maybe. Forget? Never)

Tại Mỹ, thái độ chống chính phủ là điều bình thường, nhưng chống lại các quân nhân – những người luôn được cho là có công lao với dân chúng Mỹ thì là một điều cực kỳ sai trái. Đến những năm 2018, khi bà phát biểu : “Tôi rất khó thở trong bầu không khí ở nước Mỹ của tổng thống Donald Trump” thì các tờ biếm họa đã liên tiếp ra sau đó : “Vâng, bà có thể lập tức đi đến Việt Nam”